Retrospectieve James Ensor (1860-1949)

De meester van Oostende was vooral actief als schilder, tekenaar en graveur, maar waagde zich ook op het terrein van de schrijvers en componisten. Ensor kan beschouwd worden als één van de meest stoutmoedige schilders van het einde van de 19de eeuw. Zijn beginwerk wordt gekenmerkt door een somber coloriet en een rijk in de verf gestoken schildertrant. Maar al snel legt Ensor zich toe op de getrouwe weergave van het licht. Hij aarzelt niet om de gevestigde regels van zijn metier in vraag te stellen. Elk schilderij getuigt van een picturale krachttoer in de kantlijn van de traditio­nele technieken. In de ongebruikelijke samenstelling van zijn stillevens, landschappen, maskers, skeletten, interieurscènes en religieuze onderwerpen, schuilt Ensor's schertsende omgang met geijkte thema's en de kunsthistorische onderverdelingen. Hij spaart zichzelf niet in de soms met bijtende spot uitgebeelde onderwerpen waarin hijzelf graag optreedt in de rol van Christus of omringd wordt door grijnzende demonen. 

Elk werk voert ons mee in een wonderlijk universum dat we als voorbode van het surrealisme herkennen. Hij heeft op de kunst van zijn tijd een onuitwisbare stempel gedrukt. 

Dit is de eerste grote Ensortentoonstelling in Brussel sinds de retro­spectieve van 1929 in het Paleis voor Schone Kunsten. De tentoon­stelling omvat 300 werken uit musea en privé-verzamelingen. 
Ze toont vooral schilderijen en tekeningen vanaf 1876 tot aan Ensors dood in 1949. In enkele gravures, gekozen omwille van hun bijzon­dere technische kwaliteiten, wordt inzicht geboden in Ensors graveertalent. 

Tenslotte belichten archiefdocumenten Ensor als mens, zijn vriendschappen en gevoelens. Het accent wordt doelbewust gelegd op de schilderijen van voor 1900. Ze zijn immers het meest tastbare resultaat van zijn onderzoek. Bovendien komen deze schilderijen tot stand op het ogenblik dat vanuit de gehele artistieke wereld de kwaadaardige kritiek op zijn werk toeneemt. Later grijpt Ensor terug naar zijn vroegere thema's en herneemt hij meermaals hetzelfde onderwerp. De confrontatie van enkele werken zal toelaten om Ensors evolutie te beoordelen.