Met Donas, Archipenko & La Section d’Or - Betoverend modernisme trekt het KMSKA de deuren naar kleurrijke abstractie wijd open. Als een van de eerste vrouwelijke kubisten ter wereld ligt Marthe Donas mee aan de grondslag van het kunstenaarscollectief La Section d’Or aan het begin van de 20ste eeuw. Maar ze is meer dan enkel een pionier in haar veld. Voor het eerst focust een expo op de betekenisvolle positie die de Antwerpse kunstenares inneemt in het circuit van de internationale avant-garde. Aan de hand van belangrijke bruiklenen uit internationaal gerenommeerde musea toont het KMSKA Marthe Donas als ondernemende vrouw met een gigantisch netwerk dat kunstenaars verenigde. De tentoonstelling plaatst haar bovendien zij aan zij met de modernistische interventies van haar toenmalige partner, de Oekraïense beeldhouwer Alexander Archipenko en andere belangrijke namen uit de kosmopolitische kunstenaarskring, zoals Piet Mondriaan.
In 1917 leerde Donas de al bekende Archipenko kennen aan de Franse Riviera. De intense samenwerking en artistieke uitwisseling resulteerde niet alleen in een romantische relatie, maar ook in een reeks topwerken. Donas slaagde erin het spel van ruimte en leegte in Archipenko’s revolutionaire beelden te vertalen. Als geen andere wist ze zijn zwierige robotachtige humanoïden verder te verfijnen en ze een heel eigen karakter te geven. Het begin van een zoektocht die haar steeds verder naar de abstractie leidde.
Teruggekeerd naar Parijs speelden Archipenko en Donas een belangrijke rol in de heropgerichte kunstkring La Section d’Or. Deze kosmopolitische groep verenigde kunstenaars als Albert Gleizes, Frantisek Kupka, Fernand Léger, Léopold Survage, Thorvald Hellesen. Naast Donas verenigde het tal van vrouwelijke kunstenaars waaronder Natalia Goncharova, Marie Vassilieff en barones d’Oettingen. Op rondreizende tentoonstellingen hingen schilderijen van De Stijl-kunstenaars Piet Mondriaan en Theo van Doesburg, die het koppel persoonlijk kende.
Afbeelding: Alexander Archipenko, The Dance, Saarlandmuseum–Moderne Galerie © SABAM Belgium, 2024, Foto Tom Gundelwein
