Veel jonge kunstenaars vragen zich vandaag de dag dikwijls af welke functie hun kunst eigenlijk vervult in de huidige maatschappij. Het ligt buiten de opdracht van dit artikel rechtstreeks nader op dat probleem in te gaan, maar onrechtstreeks kunnen wij wellicht toch een en ander daaromtrent verduidelijken door even te vergelijken met de toestanden ter zake in de vijftiende eeuw. Toen immers stelden de kunstenaars zich die vraag niet! Hun taak in de samenleving was dermate duidelijk dat hun geen tijd restte voor de twijfel. Het schilderij dat hier besproken wordt is een goed voorbeeld om aan te tonen hoe leven en kunst in die periode nog innig met elkaar verbonden waren.
De inhoud van het werk uit het museum te Gent bestaat uit drie delen, eerst een voorstelling van de H. Maagd met het Kind Jezus, de H. Barbara en de H. Johannes de Doper; anderzijds de portretten van de schenkers en tenslotte het verband tussen de twee voornoemde groepen. Die drie onderwerpen beantwoordden volledig aan levensechte noden van de vijftiende-eeuwse mens en maakten voor hem trouwens een gesloten geheel uit. Is het nog nodig hier te spreken over de diepgaande rol welke het christelijk geloof speelde in zijn ganse doen en denken?
De Mariacultus bereikte toentertijd een hoogtepunt. De patroonheiligen werden druk vereerd. Wat ligt er dan ook meer voor de hand dan zich te laten afbeelden in gebed voor de Moeder Gods, hierbij ondersteund en bijgestaan door zijn patroonheilige? Reeds dikwijls heeft men erop gewezen dat het heilige en bovennatuurlijke voor de laat-middeleeuwer gestalte kreeg in de vertrouwde vormen van het leven van iedere dag. Op ons maakt een dergelijk door elkaar mengen van heden en verleden, van hemel en aarde, van realisme en symbolisme eerder een magisch-realistische indruk. Maar voor de tijdgenoot was dat alles zeer echt, zo springlevend en authentiek als de personages van het religieus toneel.
De schenkers voelden zich dan ook helemaal thuis in dat hemels gezelschap. En ergens was het de taak van het schilderij te helpen opdat de schenkers later ook werkelijk in de hemel zouden worden opgenomen.
