Pelgrimsboek Overmeesterd

Bij het project Vlaamse Meesters in Situ van Openbaar Kunstbezit Vlaanderen hoort een boek dat uitnodigt om op ontdekkingstocht te gaan naar de 45 geselecteerde kunstwerken en de plaatsen waar ze al eeuwenlang te bewonderen zijn.

Er zijn twee versies: een ‘gewoon’ boek, met als titel Overmeesterd, waarin de kunstwerken in al hun kleurenpracht afgedrukt zijn en een Pelgrimsboek waarin de reproducties van de kunstwerken gekleefd worden. De stickers dienen verzameld te worden op de sites van Vlaamse Meesters in Situ. Het Pelgrimsboek kwam er na een enquête bij OKV-lezers. Ruim tachtig procent van de ondervraagden opteert voor een gewoon boek, maar de minderheid die een stickerboek verkiest, is wel bijzonder enthousiast. Ze zijn euforisch nostalgisch over de Artis- en Historia-boeken uit hun jeugd.

Ze vinden het een heerlijk speelse aanpak, die gezins- of familie-uitstappen met kinderen boeiend maakt. Andere reacties zijn: “een interessante uitdaging” en “een charmant initiatief in deze snelle digitale wereld”. De liefhebbers van een stickerboek hebben wel één bemerking: de reproducties die men mist, moeten toch kunnen aangeschaft worden. Daar is voor gezorgd. Op de meeste sites en bij OKV is een pakketje met alle stickers te verkrijgen.

Of je nu het gewone boek of het stickerboek aanschaft, beide versies zijn je gids langs de 45 Vlaamse Meesters in Situ, van Bocholt tot Nieuwpoort. Elk kunstwerk en zijn site worden in woord en beeld voorgesteld. Omdat dit project eveneens mikt op buitenlandse geïnteresseerden is het een uitgave in vier talen, met toch meer tekst in het Nederlands. De te ontdekken Vlaamse meesters zijn per provincie gegroepeerd, wat het makkelijk maakt om een bezoek aan meerdere sites te combineren in een dagje uit. Achteraan in het boek vind je indexen per stad of gemeente, per kunstenaar en per hoofdthema van de werken. Ook de adressen en de openingsuren van de sites zijn er terug te vinden. Het is allemaal bedoeld om je optimaal voor te bereiden.

Iets heel bijzonders in het boek zijn de ‘wrijf & ruik’-afbeeldingen van een vijftal kunstwerken. Het zijn Vlaamse Meesters in Situ waarvoor de internationaal gerenommeerde geurkunstenaar Peter de Cupere een installatie heeft gecreëerd. Door op een bidstoeltje te knielen kan je er een geur opsnuiven die geïnspireerd is op het kunstwerk. In het boek geeft De Cupere daar al iets van prijs. Dank zij speciale geurinkten kan je in het boek, door over de foto van het kunstwerk te wrijven en aan je vingers te ruiken, een geur waarnemen: wierook, komijn, witte lelie, bosgrond… Het zijn elementen van de subtiele geurcreaties die in de sites in hun volledige complexiteit kunnen opgesnoven worden.

Het boek opent met een interessante tekst van Leen Huet, de auteur van de schitterende biografie van Pieter Bruegel de Oude en van de artikels over de Vlaamse Meesters in Situ die de jongste jaren in elk nummer van OKV verschenen. Leen Huet beschrijft heel juist de meerwaarde van het project. Ze stelt dat de kunstliefhebbers in musea heel wat te zien krijgen, maar nooit de oorspronkelijke omgeving en functie van het kunstwerk. Hoe kunstenaars rekening hielden met de plaats waarvoor het werk bedoeld is, kan enkel ter plekke beleefd worden. Bovendien, zo merkt Leen Huet op, worden we overspoeld door beelden van kunstwerken, maar niets, geen enkele hoogtechnologische reproductie, vervangt de authentieke ervaring van het kunstwerk en zijn historische context. Gelukkig, zo merkt Leen Huet op, is Vlaanderen zo rijk aan kunst dat er nog altijd een grote variatie aan kunstwerken, zelfs topstukken, in situ te bewonderen is. Dat bewijst ook het boek dat uitnodigt om de 45 Vlaamse Meesters in Situ te ontdekken.