Uit de boeken: Het boek der symbolen

Het boek der symbolen doet het allemaal uit de doeken in zeven thematische delen. Het eerste maakt, aan de hand van de voornaamste symbolische personificaties, duidelijk hoe de tijd werd opgevat in de verschillende periodes van de Europese geschiedenis. Het begint met de Ouroboros, waarvan de oorsprong teruggaat tot de Egyptenaren, het oerembleem van de schepping en symbool van de eeuwigheid. Het gaat ook over de uitbeeldingen van de seizoenen, de maanden, de dagindeling, leven en dood, de tijdperken van de wereld en de leeftijden van de mens. Het tweede deel (‘De ruimte’) moedigt aan om de ‘magische’ plekken van de ons omringende wereld te ontdekken: kosmos, zon en maan, hemel, hel, vagevuur en voorgeborchte, bergen en wouden, labyrinten… De derde sectie (‘De mens’) belicht archetypen van de culturele en antropologische verbeeldingswereld die haar oorsprong vond in de westerse religieuze en filosofische tradities: de menselijke figuur met twee hoofden, de microkosmos, Eva, moeder, ei, spiegel, monsters en zoömorfe wezens. Het vierde deel (‘Allegorieën) is gewijd aan de belangrijkste iconografische thema’s uit de kunstgeschiedenis, zoals de hoofdzonden, de deugden, de temperamenten, de kunsten en de wetenschappen. De drie laatste onderdelen (‘Bomen en gewassen’, ‘Bloemen en vruchten’ en ‘Dieren’) onthullen de symbolentaal die schuilgaat achter de levende natuur.

Het boek der symbolen telt ruim vijfhonderd bladzijden en evenveel illustraties. Bij elk lemma vindt de lezer in de marge naast de verklarende tekst over de symbolen overzichtelijke en beknopte informatie over de oorsprong, de kenmerken, de religieuze en filosofische tradities, verwante godheden en symbolen en over feesten en cultussen. De kunstwerken krijgen didactische pijltjes met uitleg, die wijzen op en naar de symbolen.

Deze uitgave is een Italiaans initiatief van het duo Matilde Battistini en Lucia Impelluso. Het hoeft dan niet te verwonderen dat er nogal wat schilderijen van Italiaanse meesters zijn opgenomen. Daarbij vele minder bekende namen, en dat is een meerwaarde, naast heel wat werk van Botticelli, Rafaël, Titiaan en Arcimboldi, die in een boek over symbolen niet kan ontbreken. Ook Bosch, de Breugel-familie, Rubens en Van Dyck zijn rijkelijk aanwezig. Met de Nederlandse vertaling zet uitgeverij Ludion een boek op de plank dat aansluit bij de succesreeks De kunst van het kijken, die bij talrijke OKV-abonnees in de smaak is gevallen als nuttig instrument om kunstwerken beter te ontcijferen.