Tussen beeld en functie

Honderd jaar na de dood van William Morris, grondlegger van de "Arts & Crafts Movement" acht de Dienst Kunstambacht van het VIZO, Vlaams Instituut voor Zelfstandig Ondernemen, de tijd rijp om een eerste Triënnale voor Vormgeving te organiseren.

Anders dan 16 jaar geleden, toen in Sint-Niklaas de tentoonstelling "Materies & Kunst" de toegepaste kunst uit de periode 1965-1980 in kaart bracht, zijn er vandaag Vlaamse vormgevers actief in alle klassieke disciplines. Er is een grote publie­ke belangstelling, een hernieuw­de media-belangstelling, een goed distributiesysteem ( een veertigtal galerijen en design­zaken) en er is, "last but not least", een prachtige ruimte om hedendaagse vormgeving te tonen: het Gentse Museum voor Sierkunst. 

"Tussen beeld en functie", titel van de eerste Triënnale, refe­reert naar de vorige tentoon­stelling in Sint-Niklaas. Waar in 1980 eerder het beeldend object als sierelement aan bod kwam, is het kunstambacht inmiddels geëvolueerd naar een al dan niet reële functionaliteit. Het woord "ambachtelijk" is geen beladen (scheld)woord meer, maar duidt op kwaliteit. Het is de kwaliteit om een gepersonaliseerd object te maken, uitgaande van zowel de maker als de koper. In het geïndustrialiseerde Westen komt net dit element het kunstam­bacht te goede. Het vindt zijn voedingsbodem in de vergaande individualisering van de mens in de laatste decennia. 

De hedendaagse spitstechnologie maakt de creatie van spirituele, goed gemaakte, boeiende en vooral gepersonaliseerde objecten weer economisch mogelijk. Kleinschaligheid wordt opnieuw rendabel omdat handwerk en machine elkaar op een gelijkwaardige manier gevonden hebben. 

William Morris ( 1834-1896) leidde zichzelf op in dertien kunstambachten, was een begenadigd schrijver, ecologist, dichter, journalist en creatief uitgever. Hij richtte een atelier op waar o.a. tapijten en decora­tiestoffen werden ontworpen, uitgaande van de vormentaal van de gotiek. Zijn ideeën lagen aan de basis van de "Arts & Crafts Movement", de artistieke bewe­ging die omstreeks 1875 in Engeland ontstond als reactie tegen de onesthetische indu­striële producten.

Het ideaal van Morris bestond in de produktie van populaire producten die tegelijk functioneel en artistiek verantwoord waren. Zijn op de praktijk gerichte denkoefeningen over de creatie van een waardevolle vormgeving versus een geïndustrialiseerde en op winst beluste maatschappij, liggen via de "Arts & Crafts"-beweging aan de basis van de hedendaagse design waarin het begrijpen van de benodigde materialen, de produktiemethode en het arbeidsproces fundamenteel zijn. 

Tegelijkertijd met de Triënnale voor Vormgeving wordt in het Museum voor Sierkunst ook het werk van de genomineerden voor de Henry van de Velde­-prijzen van het VIZO tentoon­gesteld. Voor de "Prijs van het 
Beste Produkt" zijn Tjok Dessauvage, Dirk Meylaerts en Herman Wittocx genomineerd. Hilde De Decker, Dirk Meylaerts en Hans Weyers strijden voor de "Prijs voor Jong Talent". Lucien Bossier, Michel Marten en 
Piet Stockmans komen in aanmerking voor de "Prijs voor Loopbaan".

Nieuw is de "Prijs voor een Bedrijf' voor een firma die design en creatieviteit hoog in zijn vaandel draag zowel in produktie, verpakking als huisstijl. Genomineerd zijn Etap, Samsonite en Volvo Truck.