Maaike Leyn - Slaviste, curator, kunstenaar

Een rustige buurt met karaktervolle rijwoningen in de omgeving van de Oostendse hippodroom, daar woont Maaike Leyn, een boeiende kunstenares en nog veel meer.

Tijdens haar laatste jaren in de humaniora koos ze in het deeltijds kunstonderwijs (DKO) voor fotografie. “Ik ben heel onhandig en dat was voor mij een beetje de trigger om voor fotografie te gaan, dat leek me een goede oplossing.” De medestudenten waren meestal veertigers en het was het begin van de digitale fotografie. Het overweldigend belang dat er gehecht werd aan de apparatuur en de accessoires intimideerde haar dusdanig dat ze nooit verder is gegaan in de fotografie. Ze vond wel dat er een fijne sfeer hing in de academie van Tielt, een sfeer die aanzette tot initiatief en contact. Ze is er in de loop van het voorbije jaar terug geweest om er te participeren aan een tentoonstelling en herkende direct die creatieve entourage die mensen aanzet om boven zichzelf uit te stijgen.

Uiteindelijk studeerde Maaike Leyn slavistiek, meer bepaald Russisch en Tsjechisch. “Mijn plan was eigenlijk: ik word journalist, dan kan ik de wereld rondreizen en kan ik dat combineren met fotografie. Ja, ik was een enorme dromer toen. De Berlijnse Muur was enkele jaren voordien gevallen en er was een wereld die openging.” Haar keuze berustte voor een stuk op toevalligheden en de overtuigingskracht van de professor slavistiek die boeiend kon spreken over de Slavische ziel en de Russische literatuur. Ze heeft duidelijk veel gestudeerd en behaalde grote onderscheiding. Haar thesis ging over Michail Boelgakov en Molière.

Eind de jaren ’90 woonde Maaike Leyn al een tijd in Gent en had een zolderatelier waar ze kon tekenen en schilderen. Hier trok ze zich terug, werkte ze zeer geïsoleerd, het atelier was een no-go-zone voor derden. Ze kwam met haar werk nog niet naar buiten. Onder dat atelier repeteerde Das Pop en ertegenover zat Soulwax hetzelfde te doen. Haar vriend van toen is manager van popgroepen en baat ook het hippe café Video uit. Zij zat op een eiland terwijl de straat overweldigd werd door jong volk. Het tekent haar.

Daarna was het tijd om even terug op reis te gaan en dat deed ze samen met Sergey Bratkov (°1960), de beroemde Russische fotograaf. Hij vond dat zij een carrière als curator moest uitbouwen. Ze heeft er enkele nachten van wakker gelegen, maar heeft dan uiteindelijk beslist dat ze door wilde gaan als kunstenaar. “Ik kreeg de beschikking over een atelier in het Leopoldkazerne via vzw Nucleo. Maar dat was verschrikkelijk. Als curator stond mijn telefoon roodgloeiend en iedereen had me nodig. En dan plots zat ik daar alleen op een atelier, was er niemand die vroeg wat ik daar deed, niemand die vroeg om eens te komen kijken. Ik dacht dat ik gek werd tussen die vier muren.”

Ze was ondertussen 32, had geen enkel kunstdiploma en voelde zich wat de amateur in het gezelschap binnen Nucleo. Ze schreef zich in aan de KASK en mocht meteen naar het tweede jaar omdat ze vier jaar voordien al een jaar animatiefilm had gevolgd. Ze werd er vooral begeleid door Carlo Mistiaen (°1965), Wouter Coolen en Rik De Boe (°1964). Ze opteerde voor schilderkunst, maar onder impuls van haar docenten stapte ze halverwege het jaar over op tekenkunst. 

“Ik gebruikte meestal een houtskooltekening als basis om verf op aan te brengen. Ik experimenteerde met de achterkant van het doek, de ruwe kant om erop te tekenen. Ik had er enkele vlekken verf op aangebracht en de docent maande me aan om te stoppen. Hij had het gevoel dat ik alles verknoeide. Zo ben ik me gaan toeleggen op houtskool en heb de verf totaal achterwege gelaten.”

Nog tijdens haar jaren aan de KASK nam ze deel aan of organiseerde ze tentoonstellingen in tal van plaatsen waaronder een aantal in Oost-Europa, dank zij haar connecties daar. En ook na haar master zat ze niet meer stil. Haar werk was op vele plaatsen te zien en ook sterk aanwezig op de eerste Biënnale van Autun waar de Vlaamse kunstenaars Paul Reniere en Martine Depla als curatoren optraden.

Het werk van Maaike Leyn oefent een bijzondere aantrekkingskracht uit, het draagt zowel het bekende als het mysterie in zich. Haar wonderbaarlijke tekeningen op de ruwe kant van het doek worden opgebouwd met houtskool en soms enige pastelpigmenten, een deel ervan valt eraf, wordt stof en vindt zijn eigen weg. Wat blijft zijn intrigerende beelden, schaduwen van een werkelijkheid. 

Haar tekeningen zijn in de jongste jaren sterk geëvolueerd. Eerst waren er tekeningen naar het leven met een expressionistische inslag, zoals ze die maakte tijdens haar reizen en verblijf in Rusland, Oekraïne, Armenië. Tekeningen van stevige vrouwen en mannen die je ziet in de steden en dorpen daar. Ook een merkwaardige reeks van honden uit 2010 toont haar aandachtige waarneming. In die periode zijn de trekken nog harder en duidelijker. Daarna komt stilaan het waas van mysterie opzetten in het werk dat steeds gaat over gewone dingen van alledag. Het lichtjes opwaaiend gordijn schermt je af van de buitenwereld en biedt je de intimiteit van het eigen nest. Het werkt geruststellend, alhoewel … wat er buiten is weet je niet. Het werk van Maaike Leyn laat je op de kleine dingen letten, ze verhult en tegelijkertijd laat ze je beter zien.