Kerkgeleerden hebben steeds beweerd dat de onbevlekte ontvangenis op hetzelfde ogenblik plaatsgreep als het bezoek van de engel Gabriël aan Maria, die haar de blijde boodschap overbracht. Een afbeelding van dat gebeuren stelt ons dus in tegenwoordigheid van een van de kerngeheimen van het katholiek geloof ; een geloof waarop de gehele westerse cultuurtraditie de meeste eeuwen van de post-Romeinse geschiedenis integraal heeft gesteund. Geen wonder dat de blijde boodschap zo dikwijls wordt voorgesteld !
Het schilderij dat hier wordt besproken is van de hand van Hendrick ter Brugghen. Geboren te Overijsel bij Deventer in 1588, trekt hij zeer jong naar Italië, waar hij, behalve in andere steden, vooral te Rome verblijft, en een uitgesproken bewonderaar en navolger wordt van Michelangelo Merisi da Cara-vaggio. Deze rumoerige en opvliegende, doch geniale kunstenaar, die zelfs op de jonge Rubens veel invloed uitoefende, wist door zijn fors realisme, dat het gewone volkstype op het voorplan bracht, door zijn hard contrast van licht en donker en zijn directe stijl het verwaterend Romeinse academisme letterlijk in de schaduw te stellen. Zijn navolgers worden Caravaggisten genoemd, of nog, om het spaarzame kelderlicht dat zij aanwenden, 'tenebrosi' ; dat is letterlijk : 'duisteren'. In 1616 wordt ter Brugghen te Utrecht in de Sint-Lukasgilde vermeld en in november 1629 sterft hij, amper 41 jaar oud. De meester heeft niet alleen atmosferisch, door de zijwaartse hoge lichtinval, op Caravaggio een beroep gedaan : in zijn vroegere werken schildert hij gelijkaardige opgaven zelfs in een analoge compositie. In zijn later œuvre verwerft hij een eigen kijk en kleurengamma, zodat men hem gerust de meest persoonlijke Nederlandse Caravaggist mag noemen. Zijn geliefkoosde voorstellingen zijn mensen die meestal eenzaam schrijven of musiceren ; verder onderwerpen uit de Heilige Schrift die hem toelaten met een gering aantal personen een tafereel op te bouwen, en die Caravaggio hem heeft gewezen : Christus te Emmaüs, de roeping van de H. Mattheüs, en dergelijke meer. Nog beter dan zijn leermeester weet hij het bijkomstige te weren en de aandacht op het hoofdthema te concentreren. Zijn 'Blijde boodschap' te Diest is een passende exponent van zijn opvattingen en talent.