Heidi De Nijn, Stedelijke Musea Mechelen, hoofdconservator

In Mechelen stond tot voor een paar jaar het museum­leven op een laag pitje. Het stadsbestuur richtte daarom een werkgroep op die de opdracht kreeg de musea te vernieuwen, te verlevendigen. Ik denk dat het vooral een initiatief was van de schepen van cultuur en van de burgemeester. Het zijn twee cultureel gerichte mensen die vonden dat er iets moest gebeuren. Op dat moment werkte ik in het stedelijk archief. De werkgroep vroeg me op een bepaald moment of ik als archivaris in het museum wou komen werken. Het eerste dat ik gedaan heb, was een beleidsnota uitschrijven. Uiteindelijk vond ik het wel boeiender, vond ik het wel een uitdaging, want ik werkte in een BTK-project voor het archief en de musea, maar uiteindelijk bleek dat in de praktijk neer te komen op de grote kuis van de archieven. In het begin was het echt veldwerk hoor, met de schort aan ... 

Toen ik bij de werkgroep kwam, dreigde de tentoonstel­ling over Faydherbe spaak te lopen. Dus was mijn eerste opdracht om dit op te vangen en terug in orde te brengen. 0 t was meteen mijn eerste eigen ervaring. Ik had wel al aan tentoonstellingen meegewerkt maar met deze kreeg ik de eigenlijke vuurdoop.

Intussen ontwikkelden we in de werkgroep het plan voor de museum-as. Dit zijn drie locaties die we willen inrichten als museum. Want we hebben een grote collectie met soms zeer waardevolle stukken, waardevol voor de stad, belang­rijk  voor de geschiedenis van Mechelen, maar alles zit bij elkaar gestouwd, zit zo opeen. Er was gewoon meer plaats nodig. Daarenboven kregen we in '97 een groot deel van de  OCMW-collectie in beheer. We mochten die echt mooie stukken integreren in de eigen collectie. Dus we hadden weer ruimte nodig en kozen we om de Brussel poort, de enige stadspoort die nog overblijft, het Schepenhuis, een van de oudste Vlaamse stadhuizen, en het Hof van Busleyden in te richten als museum en ze met elkaar te verbinden door een stadswandeling.

Nu mijn beleidsnota is goedgekeurd door de stad, zijn we op alle fronten actief. De achterstand die we moeten inhalen is niet niks. Inventarisatie, catalogiseren van de stukken, het was echt zeer summier, vaak verkeerd. Als we voor een tijdelijke tentoonstelling gegevens zoeken, zien we hoe summier de registratie soms is. Na wat rondneuzen bij collega's zagen we in het KIK het registratieprogramma Ad-Muse in werking. Zij gebruiken het voor hun enorme collectie foto's. Het was kennelijk gebruiksvriendelijker dan TinReg. Er was geld, hier was geen enkele computer, dus deden we aankopen. Net voor het registratieproject van de Vlaamse gemeenschap kochten we het aan. Jammer, misschien... We zijn nu stelselmatig de gegevens aan het invoeren. Iemand tikt in en mijn adjunct en ik passen de gegevens aan naargelang we met de stukken bezig zijn.

Er moet natuurlijk een verhaal zijn, een museum zonder verhaal, dat kan niet. Daar gaat niemand heen. Je moet weten waar je staat, zowel in de tijd als in de ruimte. De drie locaties hebben elk hun verhaal en vormen samen het verhaal van deze stad. Dat zou het mooie zijn van de drie locaties. Het is dus niet de bedoeling heel geïsoleerde stukken te tonen. Dat kan je ook alleen maar doen als je topstukken hebt. Het archeologische materiaal bijvoorbeeld, daar moetje verhalen mee vertellen want anders weet je als bezoeker niet waar zo'n pot of scherf voor staat.

Dus hoop ik dat als je in 2010 in Mechelen komt, je een bezoekerscentrum hebt waar je heel duidelijk een voorproefje krijgt van de museum-as, waar je kan kennismaken en meebeleven hoe de stad gegroeid is, wat de belangrijke bezigheden waren, ambachtelijk en kunstambachtelijk, waar je het snijwerk kan bewonderen, waar je ook een beeld krijgt van hoe Mechelen leefde, wat er bestuurlijk, juridisch ontwikkeld werd, waar je je thuis voelt. Maar ook dat je gewoon het museum binnenstapt om er eventjes de tijdelijke tentoonstelling te bezoeken. Dat er een museum is voor de hedendaagse Mechelse kunstenaars, want uiteindelijk is het voor onze stad belangrijk dat er te zien is wat er leeft. Zo hoop ik ook dat er ooit nog een museum komt voor Mechels Meubel en Design want als meubelstad heeft Mechelen nu nog heel weinig te bieden. Nu ook, met het organiseren van die tentoonstelling merkje pas wat die meubelindustrie betekend heeft. En dan voor het  hedendaagse: hier waren designers die gewerkt hebben tegen die stijlmeubelen in, altijd de eeuwige strijd...

Het zou wel mooi zijn, als dat er zou zijn, tien jaar verder... Maar we beginnen bij onze eerste drie. In 2001 viert Mechelen haar 700-jarig bestaan en dat is zo'n beetje mijn richtwijzer. De Brusselpoort, het Schepenhuis, het Hof van Busleyden, dan moet de as er zijn. Hopelijk met nog een andere locatie voor de hedendaagse kunst. 

Het is duidelijk dat er een andere soort interesse komt, meer aangepast aan de hedendaagse maatschappij. Je kan de collectiestukken niet meer zomaar bij elkaar zetten en zeggen van: kijk maar eens. Er moet iets meer zijn, er moet iets meer geboden worden. De samenleving zelf is te beweeglijk, is niet meer statisch... misschien een beetje te beweeglijk soms, maar ja...

Ik denk nog altijd dat wij als Stedelijk Museum een beetje de taak hebben om zowat het familiealbum van de stad te zijn... Waar je nog eens binnenstapt, gewoon om jezelf te plaatsen en ik zie dat ruim hoor, niet alleen voor de autochtonen. Ik denk zelfs dat zoiets integratiebevorderend werkt.

In feite is dat het belangrijkste: het bewaren van en de manier waarop het leven loopt in een stedelijke omgeving, in een stad als Mechelen.