De tijd dat catalogi en tentoonstellingen voor musea de belangrijkste instrumenten waren om hun collectie onder de aandacht van het publiek te brengen, is voorbij.
Webstek: Kunst online
Artikel
Vlaamsekunstcollectie
In het internettijdperk verkennen meer en meer musea de mogelijkheden van het web. Ook de steekkaartencatalogus is als classificatie en registratiesysteem in de museum wereld verdrongen door IT-toepassingen. In het voorjaar kwamen de Vlaamse en de Brusselse kunsthistorische musea zowat gelijktijdig naar buiten met een databank die via een website ook voor het grote publiek toegankelijk is.
Eerder al kon u in deze rubriek lezen over het Museum voor Schone Kunsten te Gent dat via haar website enkele hoogtepunten uit de collectie virtueel toegankelijk maakte. Toen ging het nog om een eerder beperkte selectie. Sinds eind maart 2004 zijn deze en andere meesterwerken van ons Vlaams patrimonium ook via de Vlaamse kunstcollectie op het computerscherm te bekijken.
De Vlaamse kunstcollectie - in één woord geschreven dus - is de naam van een samenwerkingsverband dat eind 2001 onder impuls van de Vlaamse Gemeenschap tot stand kwam tussen de drie grote kunsthistorische musea die Vlaanderen rijk is. Onder deze nieuwe koepel werken het Brugse Groeningemuseum, het Gentse Museum voor Schone Kunsten en het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen samen op alle vlakken van de museumwerking. In 2002 leidde dit al tot de satelliettentoonstelling Groeninge te gast en ondertussen is ook een combiticket gelanceerd dat museum bezoekers aan reductietarieftoegang verleent tot de permanente collectie van de drie participerende musea.
Een snellere manier om u onder te dompelen in de pracht en praal van zeven eeuwen Vlaamse kunst is een bezoek aan de webstek van de Vlaamse kunstcollectie. Het gaat hier om een nieuwe beeldendatabank waarin de verschillende verzamelingen virtueel samengevoegd worden tot dé Vlaamse kunstcollectie.
Gezien de omvang - de drie museumcollecties tellen samen bijna 50.000 stuks - is dit een lopend project. Op lange termijn zullen de verschillende collecties stap voor stap ontsloten, gedigitaliseerd en via de webstek gepresenteerd worden.
Nu al kunnen de eerste stukken op de eerder kleine, maar overzichtelijke website bekeken worden. Wie klikt op 'collectie' komt terecht op een zoekscherm waar alfabetisch (auteur en titel), op trefwoord (auteur, titel en omschrijving) of op onderwerp (voorstelling, object, stroming, periode en materiaal) kan gezocht worden. De zoekresultaten zijn voorlopig nog beperkt maar worden wel overzichtelijk gepresenteerd: per kunstwerk verschijnt een pagina met daarop een afbeelding en wat rudimentaire informatie. Sommige werken zijn voorzien van een omschrijving maar over het algemeen moet de bezoeker het stellen met eerder technische gegevens. Deze databank is dus voorlopig vooral afgestemd op de functionele gebruiker: conservatoren, museummedewerkers, onderzoekers enzovoort. Al kan ook de gewone kunstliefhebber hier iets van opsteken.
Behalve een kalender en aparte infopagina's met praktische gegevens over de drie musea, is er tenslotte nog de minirubriek 'In de kijker' die uitnodigt om ook eens een minder evident kunstwerk op te vragen. Dit en de optie om meer werk van dezelfde auteur op te vragen, zijn voorlopig de enige extraatjes. Wie eerder intuïtief wil rondsurfen, blijft dus op zijn honger zitten. De Brusselse tegenhanger van de Vlaamse kunstcollectie biedt meer mogelijkheden om te gaan browsen doorheen collecties.
Fabritius
Fabritius, wat staat voor Fine Arts BRussels InTernet and Intranet Users, is de tweetalige, geïnformatiseerde catalogus van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België te Brussel. In deze database vindt u gegevens over de kunstwerken van het Museum voor Oude Kunst, het Museum voor Moderne Kunst, het Wiertzmuseum en het Constantin Meuniermuseum. Momenteel is ongeveer een derde van de schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken, foto's, drukwerken, installaties, wandtapijten en gebruiksvoorwerpen raadpleegbaar via deze onlinecatalogus.
Qua design is deze webstek niet te vergelijken met de fraaie vormgeving van de Vlaamse kunstcollectie, maar de aangeboden informatie is wel uitgebreider en meer divers. Vandaar dat er een heuse gebruikersgids beschikbaar is. De zoekmogelijkheden laten toe dat er onder meer op iconografische thema's of op het gebruikte materiaal gezocht wordt. Zelfs de combinatie van beide is mogelijk. Wie benieuwd is naar het thema 'de appel' doorheen de kunstgeschiedenis of wie wil weten welke kunstenaars met galnoteninkt aan de slag geweest zijn, vindt hier al een uitstekende startpagina.
Gelukkig kan de databank ook op andere manieren bekeken worden. Fabritius biedt de mogelijkheid tot een 'Geleid bezoek' waarbij u eeuw per eeuw, of aan de hand van de voorbije en lopende tentoonstellingen doorheen de verzamelingen kan surfen. Het gaat dan uiteraard enkel om werken uit de eigen collectie en u zal het ook moeten stellen zonder de catalogusteksten. Maar aangezien een gedeelte van de beschrijvingen dieper ingaat op de stijl of de interpretatie van de kunstwerken, is er toch enige duiding voorhanden. Handig is dat elke fiche met de afbeelding en gegevens van een kunstwerk afgedrukt kan worden. De getoonde afbeeldingen kunnen net als bij de Vlaamse kunstcollectie gedownload worden, maar in beide gevallen is hun kwaliteit niet schitterend. Een goedkope reproductie op ware grootte van het Portret van Marguerite Khnopff zal u hier dus niet vinden.
