Webstek: Van collectie tot collage

Eind 2008 ging Europeana online, een webportaal met gedigitaliseerde verzamelingen uit Europese musea, erfgoedbibliotheken, archieven en andere culturele instellingen. De eerste versie van deze multimedia bibliotheek bezweek al snel onder de grote belangstelling zodat een krachtigere bètaversie van de website moest worden gelanceerd. Nu, bijna vier jaar later, is Europeana de kinderschoenen ontgroeid en maakt het gebruik van alle mogelijkheden die internet biedt om de Europese kunst en cultuur te verspreiden.

Europeana bevat inmiddels miljoenen items die het met alle mogelijke middelen aan de man brengt. De ploeg achter dit portaal verspreidt nieuwsbrieven en blogberichten, en is al een tijdje actief op sociale media zoals Facebook en Twitter. Sinds kort weet Europeana het publiek ook te prikkelen met haar aanwezigheid op Pinterest. Hoewel je voorlopig enkel op uitnodiging kan toetreden, wint deze netwerksite elke dag aan populariteit.

De echte aantrekking van Pinterest ligt vooral in de kracht van het beeld: een sprekende foto zegt meer dan duizend woorden. De navigatie verloopt dan ook moeiteloos: je surft van de ene collectie plaatjes naar de andere, neemt in een oogopslag alle informatie waar en p(r)ikt er meteen datgene uit dat je aanspreekt. Zo kan je Pinterest gebruiken om ideeën te sprokkelen voor je huwelijksfeest of huisinrichting, maar evengoed om een eigen minimuseum of bibliotheek te creëren. Het materiaal hiervoor is gewoon te vinden op het net maar wordt hoe langer hoe meer door erfgoedinstellingen actief aangeboden via eigen boards.

Nu ze hun verzamelingen alsmaar vaker digitaliseren, beschikken musea, archieven en bibliotheken immers over een goudmijn aan uniek en tot de verbeelding sprekend beeldmateriaal. Grote instellingen als het British Museum, het Museum für Naturkunde in Berlijn en het Nederlandse Rijksmuseum hebben op Pinterest al een digitale plakmuur opgericht. Ze posten er kunst en erfgoedstukken rond bepaalde thema’s of richten online tentoonstellingen in. Maar evengoed vind je er foto’s van hun museumshop, zoals bij het Museum of Islamic Art, of de resultaten van een workshop met kinderen zoals bij het Antwerpse Modemuseum.

Aangezien hergebruik van het beeldmateriaal via de repin-knop sterk wordt gestimuleerd worden hun schilderijen, beeldhouwwerken, historische foto’s, affiches enzovoort al snel opgepikt door beeldenjagers en -ver - zamelaars. Zo verschijnen die telkens op andere boards en in nieuwe contexten en collecties. Omdat de huisre - gels van Pinterest opleggen dat bronnen en auteursrech - ten daarbij moeten worden gerespecteerd zorgt dit recyclagegedrag voor mooie publiciteit bij doelgroepen die anders soms moeilijker te bereiken zijn. Of hoe mooie plaatjes als ambassadeur voor een museum de virtuele wereld kunnen rondreizen.