Webstek: Mondriaan & De Stijl

Geen twee instellingen in de wereld zijn zo verbonden met Piet Mondriaan als het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) en het Gemeentemuseum Den Haag. Zijn het nu net die twee die de handen in elkaar hebben geslagen om de site mondraan.nl op te zetten.

Piet Mondriaan (1872-1944) was een Nederlander, maar vooral een wereldburger. Hij woonde en werkte in Londen, Parijs en uiteindelijk New York. Mondriaan is een pionier van de abstracte en non-figuratieve kunst. Samen met Theo van Doesburg was hij een spilfiguur van de Nieuwe Beelding en het tijdschrift De Stijl. Vooral zijn geometrisch-abstract werk is wereldberoemd. De horizontale en verticale zwarte lijnen met vlakken in de primaire kleuren zijn ook nu nog een inspiratiebron voor kunstenaars, architecten en designers.  

Het Gemeentemuseum Den Haag bezit de grootste Mondriaancollectie ter wereld. In de jaren vijftig waagde het museum een sprong in het duister door de toen nog niet zo bekende kunstenaar in het voetlicht te plaatsen. De collectie van mecenas Sal Slijper was hiervoor de perfecte basis. Deze beredeneerde  verzamelaar bezat zowel figuratieve als abstracte werken van de schilder. Na zijn dood liet hij zijn volledige collectie aan het Gemeentemuseum na. Het museum heeft in de loop der jaren meer werken aangekocht, en in 1998 vervolledigen ze de collectie met kroonjuweel Victor Boogie Woogie. Dit laatste schilderij bleef bij de dood van de schilder onafgewerkt achter. 

Het RKD bezit een uitzonderlijk verzameling brieven, manuscripten, typoscripten en foto’s van Mondriaan. Sinds 2012 beheert het documentatiecentrum ook het persoonlijke archief van de kunstenaar. Het Mondriaanarchief van RKD is, mede door de verdienste van Robert P. Welsh (1932-2000) en Joop M. Joosten (1926), uitgegroeid tot het grootste ter wereld.  

De initiatiefnemers hebben niet overdreven wanneer ze beweerden dat ze de meest volledige online Mondriaancollectie ter wereld ambieerden. Een website kan uiteraard nooit de echte ervaring evenaren, maar een zoektocht door deze site heeft toch wel iets mee van een wandeling door het leven en werk van de kunstenaar. Om te beginnen is de aanwezige biografie vrij uitgebreid, maar toch toegankelijk voor de toevallige bezoeker. Zijn leven, atelier en omgeving komen geïllustreerd aan bod. De fototheek is indrukwekkend omvangrijk, met afbeeldingen waar je op elk detail kan inzoomen. De technische informatie is beknopt samengevat en heel eenvoudig te raadplegen.

Het fotoarchief bestaat overigens niet enkel uit zijn werken, maar bevat ook een uitgebreid archief met privéfoto’s en kiekjes van de kunstenaar aan het werk. Dit is nog niet wat het meest in het oog springt. De aanwezigheid van een enorme hoeveelheid correspondentie is een grote troef. De inhoud van deze briefwisseling is niet enkel handig voor onderzoekers, ook de gewone liefhebber kan hier zijn gading vinden, om zo de man achter de abstracte lijnen te vatten.