In de rubriek STROOMOPWAARTS verkent Tamara Beheydt de Belgische hedendaagse kunst. Haar oog valt op kunstenaars die, klimmend naar de top, tegen de stroom in durven gaan: met verrassende onderwerpen, met vernieuwende technieken of met pertinente vragen. Deze maand: Jean Schwind bij PLUS-ONE Gallery.
STROOMOPWAARTS: Tijdloze erotiek
Artikel
Jean Schwind, Provocations Part I: Erotic Works bij PLUS-ONE Gallery
Is het wellicht wat onconventioneel om in deze rubriek over jonge, opkomende kunstenaars iemand te bespreken die al 35 jaar overleden is? Wellicht wel. Onconventioneel is echter ook het relatief kleine oeuvre van Jean Schwind (1935-1985), een Belgische kunstenaar die meer erkenning verdient dan hij krijgt.
Jean Schwind, die geboren werd als Jean Warie, had geen typische loopbaan voor een kunstenaar. Zijn vader was architect, maar Schwind zelf studeerde Romaanse talen aan de universiteit van Gent. Aan het einde van de jaren 1960 werd hij uitgever van kunstboeken, maar richtte hij ook mee een galerie op in Brussel: Fitzroy. Daar toonde hij in 1969 voor het eerste zijn eigen kunst. Hij exploreerde de kunstwereld nog even verder, tot hij in 1976 alweer besloot zijn carrière te beëindigen – met een nep bericht over zijn eigen overlijden.
One night only
PLUS-ONE Gallery toont een reeks erotische werken op papier van Schwind. Ze hebben verschillende formaten en thema’s, maar allemaal zijn ze in een diep en gloeiend rood geschilderd. De grotere werken tonen verschillende menselijke figuren op het voor- en achterplan, met elkaar verweven in erotische houdingen en seksuele praktijken.
Jean Schwind, Provocations Part I: Erotic Works l bij PLUS-ONE Gallery
De kleinere werken zijn veel subtieler en eenvoudiger. Op zijn kleinere formaten tekent Schwind (geabstraheerde) geslachtsdelen, maar ook visualisaties van lichamelijke stoffen, zoals urine en sperma, en inwendige lichaamsdelen, zoals het schaambeen. Van anatomische kennis getuigen deze tekeningen niet; de guitige lijnen stralen een puur plezier uit – vreugde die de kunstenaar vindt in het creëren, maar misschien ook wel in de lust.
Zowel de grote surrealistische orgieën als de kleinere werken zijn fris, hedendaags in die zin dat geen taboe of eufemisme hen tegenhoudt. Schwind schildert lichamen zoals ze zijn: niet anatomisch correct, maar zacht, puur, begeerd en af en toe vunzig. De weergave van seks op een esthetische manier, noch een klinisch bewaren van de goede zede is aan de kunstenaar besteedt. Het gaat hem om verlangen, passie en extase. Genders zijn niet van belang, wel lichamen die elkaar begeren. En soms gaat het ook verder, want niet elk geschilderd geslachtsdeel is noodzakelijk verbonden aan een lichaam. Alles komt samen in een droomachtige, ijlende dans.
In 1970 toonde Schwind deze reeks werken voor het eerst aan een publiek; in een tentoonstelling van één enkele avond. In die tijd was censuur niet zeldzaam. Hoe vooruitstrevend de cultuur van de jaren 1970 ook was; zijn tekeningen zijn gedurfd, en behoren zeker niet tot wat in de algemene opinie als ‘Kunst’ benoemd werd. Misschien nog steeds niet. Hun oprechtheid en het gebruik van slechts één kleur geeft hen een avant-garde, hedendaagse uitstraling, die 50 jaar geleden wellicht nog geen weerklank vond. Geen enkel aspect van deze werken plaatst hen zichtbaar in de vorige eeuw: ze zijn tijdloos.
Tentoonstelling
Jean Schwind, Provocations Part I: Erotic Works loopt tot 26 april bij PLUS-ONE Gallery, Léon Stynenstraat 21, Antwerpen.
