In de rubriek STROOMOPWAARTS verkent Tamara Beheydt de Belgische hedendaagse kunst. Haar oog valt op kunstenaars die, klimmend naar de top, tegen de stroom in durven gaan: met verrassende onderwerpen, met vernieuwende technieken of met pertinente vragen. Deze maand: Felicity Hammond bij Extra City.
STROOMOPWAARTS: Stad van illusies
Artikel
In een video-interview uit 2019 vertelt Felicity Hammond hoe ze haar buurt in het zuidoosten van Londen ziet veranderen. Enerzijds vindt ze een grote schoonheid terug in vervallen fabrieksgebouwen. Anderzijds legt ze in haar multimediaal werk de gentrificatie van de omgeving vast.
Vooral vanaf 2012, in de aanloop naar de Olympische Spelen in Londen, zag ze grote veranderingen in haar omgeving én haar werk. De fabrieken waar haar familie ooit werkte, verdwenen en moesten langzaam het veld ruimen voor nieuwe behuizing. Daar ligt de basis van Hammonds interesse in de digitale beelden die de toekomstige architectuur van een stad adverteren. Ze moeten de voorbijganger verleiden, naar deze ideale stedelijke residentie doen verlangen.
Felicity Hammond, Post Production (2018)
© Felicity Hammond
De beeldtaal van dergelijke advertenties vindt een reflectie in Hammonds werk. Ze wil onder meer nadenken over “wie deze nieuwe huizen zal betrekken, en wie door die projecten ontheemd is.” Ze combineert beelden van wat verloren gaat (de verlaten industriële architectuur) met wat beloofd wordt (digitale schetsen van nog niet bestaande gebouwen).
Het is duidelijk dat Hammond aanvankelijk een fotografe is, maar haar werk uit zich niet noodzakelijk op een fotografische manier. Ze werkt in grote installaties, waarin ze haar foto’s omringt met een veelheid aan materialen. Aan de basis ligt analoge fotografie, die ze vervolgens bewerkt in (digitale) collages en fysieke installaties die de stedelijke landschappen die haar inspireren, reflecteren.
Bij het binnenkomen in Extra City bevind je je meteen in een metalen constructie die Hammonds werken draagt. Enkele grote, quasi-monochrome collages zijn zowel verleidelijk als bevreemdend en hangen tegen groene en paarse kleurvlakken aan. Die kleuren komen ook in mindere mate terug in de collages. Door het ontbreken van realistische kleuren, maar ook door de gelaagdheid van de collage, doorprikt ze de illusie van een ideale, hippe stedelijke behuizing.
Opening Extra City
© Mark Rietveld
In de buurt van haar studio is nog veel industrie aanwezig en op een ietwat romantische maar niet naïeve manier lijkt Hammond dat landschap te willen behouden – niet alleen voor de vele materialen die in de nog bestaande ateliers voorhanden zijn. In deze industriële esthetiek vindt ze schoonheid, maar bij een aandachtigere blik wordt vooral een grote mate van verval en verlies zichtbaar. Materialen en gebouwen vergaan, en die staat van verval reflecteert ze ook in zekere mate in haar presentaties: stalen constructies, ruwe bouwstenen, kartonnen achtergronden met een schijnbaar nonchalant uitgesneden vorm.
Die esthetiek past bovendien goed in het gebouw van Extra City, dat al een tijdje aan vernieuwing toe is. De vloer is oneffen en de raamkozijnen kunnen een likje verf gebruiken, maar in dit geval versterkt deze context de getoonde installaties.
Hoewel er weinig tot geen menselijke figuren in haar collages aanwezig zijn, vestigt Hammond in één installatie wel de aandacht op de bezoeker. Tegen een grote ‘green screen’ (de groen geschilderde muur loopt over in een met datzelfde groen beschilderde ondergrond over de vloer) staan enkele sculpturale werken die een mate van verval lijken te communiceren. Een andere sculptuur toont twee levensgrote menselijke silhouetten. Tegen deze green screen lijken ook de bezoekers acteurs: mensen zijn de actoren van de stad. Hiermee lijkt Hammond ons bewust te willen maken van onze rol en acties als mensen in een stad. Want daar liggen immers de functies en gevolgen van de landschappen die ze in beeld brengt: bij haar bewoners.
Felicity Hammond, Unveiling the Facade (2016)
© Felicity Hammond
Kunsthal Extra City werd in 2004 opgericht in Antwerpen en bestaat sinds 2013 op haar huidige locatie in Antwerpen-Berchem. De kunsthal wil zeer bewust een dialoog aangaan met de buurtbewoners en de stad in verandering. Alle recente tentoonstellingen kaderen rond de stad vandaag, een maatschappij in transitie, en burgerschap. Binnen die missie past het werk van Hammond perfect. Uiteraard krijgen ook Antwerpse buurten te maken met gentrificatie, en ook in Berchem is dat zichtbaar.
2020 wordt overigens een uitdagend jaar voor Extra City: er wordt niet langer gewerkt met een team van drie internationale curatoren, en ook directeur Adinda Van Geystelen laat de Kunsthal achter zich. Zij wordt de nieuwe artistieke directeur van Z33 in Hasselt. De tentoonstelling van Felicity Hammond werd voor de gelegenheid samengesteld door Eline Verstegen, die al langer tot het team van Extra City behoort. Hoe de organisatie er structureel zal uitzien in de nabije toekomst, is voorlopig nog een vraagteken.
Artikelfoto
Felicity Hammond, Capital Growth (2015) © Felicity Hammond
Tenstoonstelling
Felicity Hammond, Remains in Development loopt tot 1 maart bij Extra City, Eikelstraat 25, Antwerpen.
