In de rubriek STROOMOPWAARTS verkennen we de Belgische hedendaagse kunst. Ons oog valt op kunstenaars die, klimmend naar de top, tegen de stroom in durven gaan: met verrassende onderwerpen, met vernieuwende technieken of met pertinente vragen. Deze editie: Mara Harbon en Vincent Königs.
Stroomopwaarts: Mara Harbon en Vincent Königs
Artikel
Ze zijn afgestudeerd aan de Antwerpse Academie en mogen zich voortaan Master in de Schilderkunst noemen. Twaalf jonge talenten zullen elk hun artistieke traject uitstippelen. Mara Harbon en Vincent Königs zijn twee van de afgestudeerden die tijdens de expo bij Wouter De Bruycker Fine Arts & Gallery mijn aandacht wisten te trekken met hun oog voor detail, hun bruisende kleurenpalet en hun caleidoscopische blik.
Vincent Königs
Zaterdagochtend is misschien niet het ideale moment om met jonge kunstenaars af te spreken, realiseer ik me achteraf. Vincent is reeds aanwezig en tokkelt een beetje afwezig op de piano. Mara is fashionably late, maar laat het niet aan haar hart komen. Een korte glimlach en we gaan ervoor. Mara is de dochter van een Franse vader en een Iraanse moeder en groeide op in Los Angeles. Op de vraag hoe ze in Antwerpen belandde, vertelt ze dat een vriend modeontwerper is en dat hij haar wees op de faam van Antwerpen als modestad. Ze geeft ook toe dat het onderwijs in Amerika ontzettend duur is en dat er dus ook een economische reden achter haar keuze zat. De woordenwaterval stokt pas wanneer Vincent het woord neemt. Hij trok naar Antwerpen op aanraden van een vriend die hem in een atelier in Wenen aan het werk zag. Omdat er geen reden was om daar te blijven, trok hij naar de Antwerpse Academie. Hij geeft toe dat hij moest googelen waar Antwerpen lag, iets wat Mara enthousiast beaamt. Ze zijn goed op elkaar ingespeeld, maken grapjes en vullen bij momenten elkaars zinnen aan.
Vertrekken vanuit het woord
Taal speelt een belangrijke rol in het oeuvre van Mara en Vincent. De woorden zijn een inspiratie voor de verf. Ze kleuren buiten de lijnen en dat doen ze ook met taal. Op mijn vraag aan Vincent om een korte cv door te sturen, krijg ik volgende tekst: “Throughout I do not do specific things. I memorise, remember. I awake, taste, smell, I write and portrait./ Images of the past into the right now as I paint. / A state of mind where everything is trust. / I am translating a smile in time or a love that lied into a painting to rest these moments in between layers of paint and photographs.” Als artist statement kan dit tellen.
Ook Mara laat zich literair niet onbetuigd. Bij haar masterproefproject presenteerde ze Crawl Space Composition: I kept everything you ever gave me, waarin ze een tirade uitstort die bij momenten aan Allen Ginsberg en andere Beat Poets doet denken. “Bored, he’d burst into the room to terrorize us. Passed it off as parental concern. I wonder if it was a joke or a pathetic, half-hearted attempt to salvage a crumb of what parents should be. Talk about responsibility. You overdosed in my arms under the shower. (…)”
Mara Harbon: Adam & Eve & another, Charcoal & oil on canvas, 240 x 180 cm
Van woord naar beeld
Je kan je alleen maar afvragen wat dergelijke woorden aan beelden zullen opleveren. Vincent bijt de spits af met de opmerking dat zijn ouders, een architectenkoppel dat gedreven en creatief is, een carrière in hun voetsporen voor hem zagen. “Op een moment hebben ze het gewoon opgegeven”, lacht hij. Mara beaamt dit gevoel. “Ik was al kind veel alleen, maar dat stoorde me niet. Toen ik twaalf was, schilderde ik mijn eerste olieverfschilderij. Mijn ouders hadden al snel door dat ik mijn eigen pad wel zou vinden.”
Vincent Königs: In conversation with Niko, Technique: painted with oil paint and Photographs collaged on canvas 2023, Antwerp, 109 x 170 cm
Wat dadelijk opvalt in hun werk is de kracht waarmee ze hun woorden omzetten in beelden. Beiden blijven ze vaag als ik vraag naar hun voorbeelden en invloeden. Natuurlijk zijn ze gevormd door de canon, maar die hoeft niet gebruikt te worden als een maatstaf. Hun woorden vormen de basis. De werken van Mara en Vincent zijn niet klein, dat zou niet passen bij de uitbundigheid. Nu al lijkt het bij momenten alsof het canvas het dreigt te begeven onder de hoeveelheid beelden. Bij Adam & Eve & another van Mara grasduin ik zelf maar in mijn cerebrale beeldenbank. Tekst in beeld: Rinus Van de Velde of Pierre Alechinsky? Het felle kleurenpalet in de rechterbovenhoek voert me mee naar het werk van Dalí, terwijl de verwrongen gezichten reminiscenties aan Francis Bacon oproepen. Mara bevestigt alleen dat de flarden tekst inderdaad de aanleiding van dit werk waren.
Het werk van Vincent is op het eerste zicht meer open. Die illusie ontstaat door het tegelmotief dat het werk omkadert. Op de voorgrond ligt een opengeslagen boek, de foto’s zijn niet duidelijk. Je staart en probeert een beeld te vormen, maar de kunstenaar laat je niet binnen. Die ondoordringbaarheid verspreidt zich over het schilderij. Bij momenten lijkt het alsof de kunstenaar verwoede pogingen heeft ondernomen om het beeld te laten verdwijnen en te vervangen door foto’s die het beeld alleen enigmatischer maken. Zijn kleurenpalet is zachter, om niet de term harmonieuzer te hoeven gebruiken. Ondanks de woeste penseelvoering geven de kleuren elkaar ruimte. Zo komt elke kleur tot zijn recht.
Of ze nog plannen hebben voor de toekomst? Het is een vraag die misschien wat vroeg komt voor mensen die net afgestudeerd zijn. Mara en Vincent tronen me mee naar At face with dawn, een werk dat ze samen gemaakt hebben. Wat dadelijk opvalt is de aparte vorm. Het heeft niet de verwachte rechthoekige of vierkante kadervorm. Het linkerpaneel hangt iets hoger, een bewuste keuze waarmee de jonge kunstenaars benadrukken dat het werk verder loopt buiten het canvas. Hoewel ze er samen aan gewerkt hebben is het moeilijk om onmiddellijk te onderscheiden wie welk deel voor zijn rekening genomen heeft. Lijnen en kleuren vloeien vlekkeloos in elkaar over alsof ze door eenzelfde hand geschilderd zijn.
Mara Harbon & Vincent Königs: At face with Dawn, Oil & collage on canvas, 365 x 200 cm
Meer dan een uur praten ze vol passie over hun werk en samenwerking. Op mijn laatste vraag wat ze elkaar nog graag zouden vragen, antwoorden ze allebei lachend of ze een sigaret mogen gaan roken. We nemen afscheid, morgen vertrekken de werken naar de academie voor hun toonmoment. De rode bolletjes naast de meeste van hun schilderijen bevestigen dat dit twee mensen zijn die nog van zich zullen laten horen: zowel in woord als in beeld.
