Het werk van Shervin/e Sheikh Rezaei (1994) balanceert op de grens tussen disciplines, emoties en identiteiten. Met een achtergrond in architectuur en een praktijk die textiel, glas, scenografie en beeldende kunst omvat, daagt ze conventies uit en zoekt ze naar nieuwe manieren om de complexiteit van het leven te verkennen. Haar praktijk weerspiegelt haar eigen ervaring als kind van twee werelden: geboren in België, maar met wortels in Iran. Deze dualiteit - zowel tactiel als geografisch - vormt de kern van haar artistieke zoektocht, die we tijdens een interview in haar studio in Molenbeek uitgebreid aan bod laten komen.
Shervin/e Sheikh Rezaei - Gestructureerde chaos
Artikel
Shervin/e Sheikh Rezaei, CENSOR ME, 2023, 75 x 105 cm, hout, staal, glas, papier, stift, potlood, kleefband, plaaster, textiel, foto: We Document Art (X ,ME, CC Strombeek, 2024)
“Voor wie ik liefheb, wil ik heten.” Met deze versregel van Neeltje Maria Min in het achterhoofd, leg ik Shervin/e mijn eerste vraag voor; wellicht een vraag die ze reeds tientallen malen beantwoord heeft. Waarom die vreemde spelling van haar voornaam? Enthousiast voert ze me mee naar het Iran van haar ouders. “Een naam is veel meer dan een identificatiemiddel. Voor mij is mijn naam een krachtige metafoor voor de spanning tussen mijn verschillende identiteiten. Mijn ouders wilden me Shervin noemen zonder ‘e’”, legt ze uit. “Dat was in Iran een jongensnaam, en officieel mocht dat niet. Zo werd mijn naam op mijn Belgisch paspoort Shervin, maar op mijn Iraans paspoort staat Shervine.” Deze spanning tussen twee culturen, tussen het rationele en het irrationele, loopt als een rode draad door haar kunst.
Het belang van die culturele spanning wordt verder benadrukt door haar familieachtergrond. Haar ouders kwamen in 1989 naar België. In tegenstelling tot haar twee oudere zussen heeft Shervin/e, die in 1994 hier werd geboren, nooit in Iran gewoond. Toch voelt ze een diepe band met het land, een verbinding die haar identiteit voedt. “Ik voel me overal een beetje thuis en tegelijkertijd nergens volledig”, zegt ze. Deze paradoxale ervaring geeft haar werk een gelaagde betekenis, waarin ze op zoek gaat naar hoe het is om tussen twee werelden te leven.
© Foto: Saskia Vanderstichele
Architecturale basis
Voor Shervin/e begon alles met architectuur, al nuanceert ze dit onmiddellijk. “In feite begon alles met mijn studie wiskunde-wetenschappen. In mijn vrije tijd was ik dan weer in de toneelklas en tekenacademie terug te vinden. Die dualiteit tussen alfa- en bètawetenschappen is altijd een constante geweest in mijn leven. Ik hield van de uitdagingen tijdens mijn architectuurstudies. Voor mij gingen ze veel verder dan louter ruimtelijke inzichten. Het waren vaak ook denkoefeningen over samenleving en politiek, op het antropologische af.”
Na zes jaar studie en werkervaring in enkele gerenommeerde bureaus, zoals dat van Jan De Vylder en Inge Vinck, werd duidelijk dat de discipline die haar aantrok haar tegelijkertijd ook artistiek beperkte. “Architectuur heeft me zoveel geleerd”, zegt ze. “Conceptueel denken, logisch redeneren, en zelfs stelen met je ogen - het zijn allemaal vaardigheden die ik nog steeds gebruik. Maar de regels en structuren begonnen me tegen te staan. Ik wilde voor mezelf ontwerpen en voelde dat ik te veel tijd doorbracht achter een computerscherm.”
Tijdens haar studies experimenteerde Sheikh Rezaei al met alternatieve werkwijzen. Haar thesis was een reflectie van haar creatieve onrust: ze weigerde haar plannen simpelweg te printen zoals haar collega-studenten deden. “Ik gebruikte zeefdruk om mijn ontwerpen op papier te krijgen, maar ook bijvoorbeeld op glas”, herinnert ze zich. “Dat gaf ze een andere materialiteit, één die het proces zichtbaar maakte.” Toch voelde ze, toen ze eenmaal professioneel in de architectuur werkte, dat ze steeds verder verwijderd raakte van wat haar echt inspireerde. De overstap naar de kunst kwam met twijfels en onzekerheden. “Voor architecten was ik een kunstenaar, en voor kunstenaars een architect. Ik moest kiezen, want ik wilde niet half blijven steken in beide werelden.”
Een naam is veel meer dan een identificatiemiddel. Voor mij is mijn naam een krachtige metafoor voor de spanning tussen mijn verschillende identiteiten.
De kunst als toevluchtsoord
In haar werk als kunstenaar combineert Shervin/e disciplines, media en technieken op een manier die haar architecturale achtergrond verraadt, maar daar niet door beperkt wordt. Ze omschrijft zichzelf als een multimediale kunstenaar, waarbij textiel-, glas- en installatiekunst, film en scenografie allemaal een plek vinden. “Mijn werk begint vaak met een grafisch idee”, legt ze uit. “Dat komt voort uit mijn opleiding. Maar ik probeer dat strakke grid altijd te doorbreken met iets persoonlijkers.”
Shervin/e Sheikh Rezaei, Drink me, mountain, 2024, potlood op hout, stenen, 1,50 x 40cm
Haar installaties vormen dan ook vaak een synthese van deze werkwijze. De combinatie van materialen zoals glas, textiel en karton creëert een spanning tussen het kwetsbare en het robuuste, het gepolijste en het ruwe. Een terugkerend thema in haar werk is wijn, een materiaal dat zowel fysiek als symbolisch geladen is. “Wijn heeft voor mij twee kanten. Het is gezelligheid en escapisme, verbinding en zelfvergiftiging. Die spanning fascineert me en vind je bijvoorbeeld terug in het werk DRINK ME. Tijdens mijn residentie in Furka (Zwitserland) raakte ik diep doordrongen van de overweldigende sfeer van het berglandschap, waar het werk zijn oorsprong vond. De woorden “DRINK ME”, zorgvuldig op houten plaquettes aangebracht, wekken een gevoel van uitnodiging op, alsof ze een verborgen verhaal fluisteren.” Naast de tekst prikkelt de tekening van een wijnglas, gevuld met rode druiven, de verbeelding verder en roept associaties op met de vrouwelijke cyclus, sensualiteit en verlangens. Het werk, geplaatst in deze ongerepte, bijna sacrale natuur, aan de rand van een kabbelende rivier, nodigt de toeschouwer uit tot reflectie. Het verbeeldt de intieme, cyclische aard van vrouwelijkheid, als een ritueel dat ons verbindt met diepere verlangens en oerkrachten. Het zorgvuldig rangschikken van stenen rond het werk werd een meditatief gebaar, waarin rust en verbondenheid met de plek samenvloeiden.
Shervin/e Sheikh Rezaei, Me seducing, Us, 2024, textiel, wijnglazen met wijn, tekening op hout, witte verf
Tussen persoonlijke ervaring en universele resonantie
Bij X, ME, haar recente solo-expo in CC Strombeek, kwamen precisie en spontaniteit opnieuw samen. De tentoonstelling presenteerde een nieuwe reeks tekeningen en een soundscape door Levi Lanser die ze zelf van tekst voorzag. Ritmisch herhaalde cirkels, gebroken lijnen en onvoltooide vormen werden afgewisseld met delicate materialen zoals kant, collages en tekstfragmenten die zowel persoonlijke als politieke boodschappen oproepen. Woorden als ‘USE ME’ en ‘FEAR ME’ zweven tussen intimiteit en mediabeelden, waarbij Sheikh Rezaei de kracht van taal en machtsstructuren bevraagt en een poëtisch spanningsveld creëert tussen kwetsbaarheid en weerstand.
Een ander terugkerend thema is de spanning tussen het persoonlijke en het universele. “Een chronische aandoening speelt hier een grote rol in”, vertelt ze. “De chronische ziekte zorgt ervoor dat mijn dagen soms onvoorspelbaar zijn. Maar dat onvoorspelbare dwingt me ook om creatief te zijn. Het beïnvloedt hoe ik werk en wat ik maak.”
Haar gezondheid is echter nooit het enige narratief. Shervin/e gebruikt haar persoonlijke ervaringen als een toegangspunt tot bredere thema’s. “Ik wil dat mijn werk ruimte laat voor interpretatie”, zegt ze. “Het mag persoonlijk zijn, maar het moet ook universeel resoneren.” Dit komt bijvoorbeeld naar voren in haar tekeningen, waarin persoonlijke notities en intuïtieve lijnen worden ingebed in strakke, grafische rasters.
Haar keuze om initialen te gebruiken in plaats van volledige namen in sommige werken is een subtiele manier om de grens tussen het persoonlijke en het publieke te bewaken: “Ik wil niet alles prijsgeven. Die afstand is nodig om anderen de ruimte te geven zichzelf in mijn werk te herkennen.”
Shervin/e Sheikh Rezaei, Virago, 2022, zeefdruk op katoenpapier, 60 x 43 cm
De zoektocht naar controle
Controle, of het verlies daarvan, is een ander centraal thema in Shervin/es werk. Hoewel ze haar architecturale achtergrond gebruikt als basis, probeert ze bewust imperfecties toe te laten: “Architectuur gaat over controle, maar in kunst wil ik juist fouten omarmen en zien als iets moois.”
Deze zoektocht naar controle manifesteert zich in haar materiaalkeuze. In plaats van perfect afgewerkte sokkels kiest ze vaak voor karton of andere eenvoudige materialen. “Ik wil de puurheid van een materiaal behouden”, legt ze uit. “Vlekken, imperfecties - ze maken deel uit van het werk.” Toch blijft ook de drang naar structuur aanwezig. “Er zit altijd een logica in mijn werk,” zegt ze. “Maar ik probeer die logica te combineren met emotie, zodat het zowel rationeel als persoonlijk wordt.”
Toekomst in beweging
Hoewel Shervin/e al een indrukwekkend oeuvre heeft opgebouwd, ziet ze haar carrière als een reis die zich langzaam ontvouwt. “Ik werk traag, stap voor stap”, zegt ze. “Ik wil mezelf blijven vernieuwen zonder vast te komen zitten in wat verkoopt.” Haar praktijk blijft evolueren, en ze is selectief in haar samenwerkingen. Ze ziet kunst als een middel om vragen te stellen, niet om antwoorden te geven. “Ik wil werk maken dat anderen uitnodigt om na te denken. Het gaat niet om makkelijke antwoorden, maar om het openen van nieuwe perspectieven.”
Shervin/e Sheikh Rezaei’s werk verkent het tussengebied, tussen disciplines, emoties en culturen. Het is kunst die uitnodigt tot reflectie, die vragen stelt en de ambiguïteit van het leven omarmt. Zoals ze zelf zegt: “Ik wil kunst maken die genezing biedt, die troost en inspireert.”
