Julio Le Parc - Draaiend op raster

'Wij bevrijden ons van de duizendjarige dwaling die wij van de Egyptenaren erfden en volgens welke de statische ritmen de enige elementen van plastische schepping zijn. Wij proclameren dat de bewegende ritmen de essentiële vormen van onze tijdswaarneming zijn'.

Realistisch manifest, 1920, Antoine Pevsner en Naum Gabo

Julio Le Parc werd geboren te Mendoza, Argentinië, in 1928, en studeerde aan het instituut voor schone kunsten te Buenos Aires. In 1960 stichtte hij te Parijs, samen met Garcia-Rossi, Morellet, Sobrino, Stein en Yvaral, de 'Groupe de Recherche d'Art Visuel' (G.R.A.V.), waarvan in 1961 de eerste realisaties werden getoond in het Hessenhuis te Antwerpen. In 1966 werd hij onderscheiden met de grote prijs van de biënnale van Venetië.

Hij is werkzaam te Parijs. Toen daar in 1967 in het Musée d'Art Moderne de tentoonstelling 'Lumière et Mouvement' werd gehouden schreef hij in de catalogus: 'Mijn belangstelling gaat niet naar het scheppen van een soort spektakel met als enig doel een variatie in het oneindige, noch naar het hernemen van vooraf geprogrammeerde sequenties. Ik probeer een aspect uit te diepen van de realiteit: de toestand van onvastheid. Om deze toestand te vatten in zijn eigenlijke wezenheid moet hij worden behandeld met elementen die zo ver mogelijk gedematerialiseerd zijn'.

Deze woorden voeren meteen naar de kern van zijn werk: de niet-vorm. In de traditionele opvatting betekende elk kunstwerk een fixeren, een stilstand in het worden. De vorm was een eindpunt. Le Parc beschouwt zo'n vorm als een middel om de optische waarneming vast te leggen en te stereliseren.

Wie één vorm kiest geeft daardoor ontelbare andere mogelijkheden prijs. Daarom geeft hij de voorkeur aan een veelheid van fasen in het 'worden', dus aan niet-vormen.

. De geïnspireerde manier waarop Le Parc dit doet maakt hem tot een der belangrijkste beoefenaars van de cinetische kunst. De beweging wordt niet uitgebeeld of opgeroepen maar actief gebruikt als tegelijk vormscheppend én vormvernietigend element; zij is geen optische illusie maar materiaal; geen suggestie maar gebeurtenis;, dus concreet en reëel.

Een 'definitieve' vorm in de ruimte plaatsen kan uit dit standpunt worden beschouwd als een arbitraire ingreep en tevens als een uiterst subjectieve daad. De kunstenaar dringt er onvermijdelijk een sterk persoonlijke visie mee op. Zelfs waar uiteenlopende interpretaties mogelijk blijven, staat de beschouwer toch tegenover een werk dat in zichzelf gesloten en in zijn verschijningsvorm onaantastbaar is. Door de leden van de G.R.A.V. wordt gestreefd naar totale openheid van het kunstwerk en naar totale anonimiteit van de kunstenaar. Het is de bedoeling kijk-dingen te maken die noch vorm, noch interpretatie opdringen, die dus onbezwaard zijn door om het even welke individuele associatie, - in één woord: volkomen objectief.

Dat zo'n streven , in feite utopisch is, vermits elke daad en elk object in zichzelf een begrenzing vindt, maakt het niet minder boeiend. En vooral boeiend is te bestuderen met welke middelen de cinetische kunstenaar tracht zijn grenzen te overschrijden. Het gevecht met het materiaal is succesrijk in de mate waarin dat materiaal wordt overwonnen, wordt gedematerialiseerd.  En het werk is pas volledig 'clean' wanneer elke verwijzing naar de buitenwereld of naar de maker is uitgewist.