Jonas Vansteenkiste

Jonas Vansteenkiste heeft duidelijk iets met architectuur en is een groot bewonderaar van het werk van Rachel Whiteread (°1963), een van de belangrijkste hedendaagse Britse beeldhouwers. In het jaar van zijn afstuderen maakte hij A Dollhouse for Rachel, nadat hij sterk getroffen was door een van haar ‘trappenhuizen’. Hij las over haar en haar werk en vernam dat ze poppenhuizen verzamelt. Poppenhuizen zijn eigenlijk relationele objecten, ze werden initieel gemaakt door vaders voor hun dochters. Rachel Whiteread heeft de leeftijd van zijn moeder en Jonas Vansteenkiste besloot zelf een poppenhuis te maken. Het werd een skeletmodel, gemodelleerd naar zijn ouderlijk huis. Enkel de trappenpartij is erin uitgewerkt (Jonas heeft hoogtevrees).

Hij heeft lef genoeg om tijdens een verblijf in Londen op speurtocht te gaan naar het huis van Whiteread en een brief in haar bus te steken. Op een dag trekt hij samen met de jonge curator Laurence Dujardyn en een bevriend fotograaf naar de kunstenares met het behoorlijk groot poppenhuis. Een lichtjes opvallende naar surrealisme neigende groep. Na enige aarzeling ontvangt de kunstenares hen en overhandigt hij haar het poppenhuis als geschenk. Ze aanvaardt het. En ze geeft het terug met de mededeling dat hij het moet verkopen om geld te hebben voor nieuw werk. “Ze zegde me dat ik kunstenaar was.” Een groter stimulans had Jonas niet echt nodig.

Het huis kan een beschutting zijn, maar ook een gevangenis, een val. Mensen leggen hun leven vast aan een huis, ze maken schulden, ze bezwaren of ze bevestigen hun relatie. In 2011 maakt hij een grote installatie in de Benedengalerie van de Kortrijkse schouwburg. De nogal dwingende galerieruimte bepaalt mee hoe hij A space of confinement vorm geeft. Hij is ook een grote fan van Alfred Hitchcock en diens The Birds inspireert hem bij die installatie. Hij evoceert in zijn werk de beklemmende sfeer die de film oproept. Een huis wordt dicht getimmerd. Belangrijk is dat hij hier voor het eerst samenwerkt met Veerle Michiels, die kent hij nog van uit zijn studietijd. Het is de start van een regelmatige samenwerking van verwante zielen.

Ook bunkers fascineren Jonas Vansteenkiste en Veerle Michiels in hun ontwerpen en maquettes voor Front. Zij verwerken hierin twee architecturale typologieën, die van de bunker als een zeer gesloten massa en die van het huis als een zeer lichte open structuur die over de bunker heen is gebouwd. Het is een beeldende veruitwendiging van het beschermende maar ook van het verstikkende. Het hele project is al in 2012 voorgesteld en wordt in 2014 in realiteit uitgevoerd op het domein Raversijde. Het is een grootschalig project, tevens een pakkend beeld met meerdere betekenislagen, dat binnen de tentoonstelling A private shelter een groot publiek bereikt.

In de tentoonstelling Cuesta (2014) in Tielt wist de kunstenaar heel treffend de mensen te beroeren met zijn werk Regressie. In samenwerking met Mivalti, een begeleidingscentrum voor mensen met een beperking, bouwde hij in de kerk een huis. De stellage was in hout, de wanden in parafine. De indruk van stabiliteit en beschutting is slechts een illusie want de wanden waren onderhevig aan de warmte van de lampen en vergingen langzaam. Ook de bescherming van een huis is broos en vergankelijk. Maar het is natuurlijk ook een exemplarische illustratie van het panta rhei (alles vloeit) van Heraclites, alles is in beweging, in verandering, niets is voor de eeuwigheid. Jonas laat ons op een plastische, persoonsbetrokken én speelse wijze reflecteren over onze condition humaine.