Het begin van een nieuw Middelheim

Achterin het paviljoen is een ruimte behouden voor één werk dat in een wisselende presentatie geactiveerd wordt. “Deze installatie van Michel Françcois was in het depot verpakt in verschillende dozen en pakjes,” vertelt Meul. “Samen met de kunstenaar hebben we het hier ter plaatse uitgepakt en geïnstalleerd. Het wordt nu actief getoond, samen met twee andere werken, die zijn visie op beeldhouwkunst versterken. Voor François is de basis van sculptuur simpelweg het opvullen van leegtes en het creëren van holtes. Zijn installatie Résidence Terrestre houdt het midden tussen ‘loisir et survie’ – tussen hutjes van straatkinderen die hij in São Paulo zag en een ballenkraam.”

“Hier willen we innoveren door de bezoeker heel bewust naar dit werk te laten kijken,” zegt Weyns. Er zijn slow art rondleidingen voor groepen, waarbij een uur of langer enkel wordt gepraat over dit ene werk. Er staat ook een digitale console, waarop mensen vragen kunnen invullen. “Elke vraag doet je wat meer over het werk nadenken,” legt ze uit. “In een eerste gedeelte polsen we naar je associaties – welke kleuren en vormen zie je? Vervolgens krijg je enkele vragen die ingaan op je waardering van het werk. Het resultaat toont hoe je naar deze en andere kunst kijkt, maar geeft ook aan welke andere sculpturen in het park jou mogelijk aanspreken. Met dit anonieme systeem doen we ook onderzoek naar ons publiek: hoe kijken zij naar de werken in het museum en waarom?”

We vroegen al deze groepen, op basis van vooropgestelde definities en vragen, naar hun waardering van elk werk. Een beeld kan een hogere belevingswaarde of meer informatiewaarde hebben. De kunsthistorische waarde verandert vaak doorheen de jaren. Voor elke kijker is een andere waarde belangrijker, maar het speelt allemaal mee. Zo kwamen tot een eclectische lijst van vijftig werken, die we de komende jaren permanent willen tonen.” De samenvatting van het waarderingsproces voor deze werken is in de vorm van een kort tekstje te lezen op de digitale consoles, die een traditioneel bezoekersgidsje vervangen.

Dat waarderingsproces is niet nieuw: het ontwikkelde sinds de jaren 1970. Het wordt echter weinig toegepast in de hedendaagse kunstsector en meer in de erfgoedsector. Weyns verklaart: “Presentaties of collecties van moderne en hedendaagse kunst ontstaan traditioneel vanuit de visie van één persoon – een conservator die de keuze bepaalt. Wij vinden het belangrijk om samen met alle betrokkenen het museum te maken en kregen voor deze waardering een subsidie van de Vlaamse overheid, als pilootproject. Het idee past perfect bij het Middelheimmuseum: we zijn een vrij toegankelijk, open kunstpark. Iedereen kan hier binnenkomen via een van de negen ingangen, zonder zich ergens te hoeven aanmelden. Die openheid willen we ook in ons beleid doortrekken. Mijn visie is: met meer mensen heb je ook meer kennis.”