OKV
De zijkant

De ZIJkant van de oorlog

Artikel

Verschillende West-Vlaamse steden en gemeentes organiseren de overkoepelende tentoonstelling De ZIJkant van de oorlog – Opmerkelijke vrouwen in het hart van WOI. Op 9 april geeft Veurne het startschot met onder meer theaterwandelingen en een nagebouwd WOI-dorp. De tentoonstelling legt de nadruk op de onderbelichting van vrouwen tijdens Wereldoorlog I.

Vrouwen aan het front, een opmerkelijk zicht aan het begin van de 20e eeuw. Toch waren ze er wel degelijk. De definitie van een ‘frontlinie” insinueert dat twee strijdende partijen een bitse oorlog uitvechten op moerassige gronden. De achterkant van het front was echter minstens even belangrijk. Hier stonden enkele belangrijke vrouwen aan het roer die tot op vandaag vaak onopgemerkt bleven. Niet enkel namen ze de zorg voor de kinderen op zich, ze richtten gezondheidscentra op, hielden onderwijsinstellingen in stand en zetten zich in voor tal van solidariteitsacties.

De zijkant van de oorlog

Wereldoorlog I: een vrouwenstrijd?

Na wereldoorlog II zorgden de Trümmerfrauen voor de wederopbouw van het door het nazisme getroffen Duistland. De internationale media reduceerde de kracht van die vrouwen. Ook tijdens en na WO I negeerden overzichtstentoonstellingen de impact van vrouwen op de zoektocht naar vrede. Dat wil de organisatie achter De ZIJkant van de oorlog – Opmerkelijke vrouwen in het hart van WOI goedmaken. Zij laten ook de voor vrede strijdende vrouw zien.

Talrijke lezingen, wandelingen en overzichtstentoonstellingen focussen op enkele vrouwenfiguren die getuigden van hun sterke moed en daadkracht. Ter aanvulling zijn ook ambassadrices van het project van de partij. Onder meer fotografe Lieve Blancquaert, onderzoekster Marleen Temmerman en journalistes Joanie de Rijke en Jennie Vanlerberghe geven lezingen. De tentoonstelling kaart niet enkel de onderbelichte rol van vrouwen aan maar zet ook de definitie van moed en heldhaftigheid onder druk. Het kloppend hart van de tentoonstelling zijn de ‘opmerkelijke’ vrouwen die zich in figuurlijke zin in de strijd storten.

Käthe Kollwitz

Käthe Kollwitz

Een internationale oorlog

Käthe Kollwitz is een van de beroemdste voorbeelden. Zij is een Duitse kunstenares die zich reeds in Berlijn interesseerde voor de vrouwenbeweging en toetrad tot de Berliner Sezession. Dit was een beweging die als voorloper van de symbolistische beweging tegen heel wat conservatieve schenen schopte. Tijdens WOI specialiseerde Kollwitz zich in de beeldhouwkunst. Haar zoon Peter Kollwitz stierf in Diksmuide aan het front. Ze maakte een grafsteen ter ere van haar zoon en geeft sindsdien via haar kunst uitdrukking aan de tragische gevolgen van oorlog. De tentoonstelling in Koekelare belicht de discrepantie tussen haar werk als oorlogskunstenares en haar rol als rouwende moeder.

Nog tot en met 8 januari 2017 kan je in Veurne, Diksmuide, Koekelare en De Panne terecht voor boeiende exposities over Käthe Kollwitz, Marie Curie, Koningin Elisabeth, Madame Tack, Mietje Boeuf, Elsie Knocker en Mairi Chisholm. Opvallend is het internationale karakter van de gekozen vrouwen. Daarmee benadrukt de tentoonstelling niet enkel het iconische karakter van enkele vrouwelijke figuren, maar duidt ze ook op het feit dat de oorlog zich niet louter in de Belgische loopgraven afspeelde.