We ontmoeten Naomi Kerkhove aan de lange tafel van een leuk etablissement in de buurt van haar momenteel deels ontruimde atelier. Het gebouw in de Paddenhoek in Gent, waar heel wat kunstenaars via vzw Nucleo onderdak vonden, wordt gerenoveerd en krijgt een nieuwe bestemming. Naomi Kerkhove is daarom niet werkloos. Integendeel.
Een wereld van gedaantes en gedachten - Naomi Kerkhove
Artikel
Het toeval helpt een handje
Naomi Kerkhove (°1984) komt uit een milieu waar kunst niet totaal vreemd was. Als kind wou ze ballerina worden. Ze was vooral gefascineerd door de zelfdiscipline die een danser aan de dag moet leggen. Een grote nieuwsgierigheid en een drang om zelf altijd maar beter te worden zorgden ervoor dat ze in het Stedelijk Secundair Kunstinstituut (SSKI) haar humaniora afrondde. Ze kreeg er les van onder meer Els Lybeer en Tania Desmet. Els Lybeer wist vooral te boeien door de leerlingen steeds met andere materialen te laten werken, hen dingen te laten ontdekken. Lybeer was zeer gefocust en gaf heel duidelijke feedback. Tania Desmet, de toenmalige partner van wijlen Eric De Volder (Toneelgroep Ceremonia), gaf fotografie. Die verbinding met het theater is niet onbelangrijk.
Naomi Kerkhove, Forest Fruit, Norfolk & Norwich Festival, mei 2015, geborduurde sets gemaakt uit brandvertragend textiel
© CHRIS TAYLOR
Als veertienjarige bood Naomi Kerkhove zich aan als vrijwilligster in het Nieuwpoorttheater. Ze mocht er meewerken in de keuken en kwam in contact met de artiesten en acteurs, ze zag er de repetities en maakte de ontwikkeling van projecten van binnenuit mee. Het was voor haar een belangrijke leerschool.
Naomi Kerkhove werkte hier en daar om haar fotografiestudie te kunnen betalen en na het SSKI was ze van plan om aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) film en fotografie te studeren. Samen met een vriendin die naar de richting schilderkunst wou, ging ze naar de academie voor het verkenningsgesprek. Toevallig kwam ze terecht in de gang waar de afdeling 3D (driedimensionaal werk) de kandidaten ontving. Ondanks het feit dat ze geen afspraak had, is ze daar binnengegaan en heeft er haar zegje gedaan. Ze werd aangenomen en is dan die richting gaan volgen. Het toeval liet ze mee beslissen. Naomi Kerkhove trok zich niet veel aan van de opdrachten en was vooral met haar eigen projecten bezig. Ze zakte in haar eerste jaar en wou eigenlijk stoppen. Maar ook toen hielp het toeval een handje: de richting 3D werd opgeheven en vervangen door ‘gecombineerde media’. Die afdeling omvat drie richtingen: media & film, beeld & installatie en geactiveerde ruimte. Dat laatste sprak haar sterk aan, het heeft veel met theater te maken, met performance en scenografie. Naomi Kerkhove: “Ik wilde me niet verliezen in de technieken, het ging mij om de magie.” Ze is heel veel gaan tekenen en ontwikkelde op die manier een eigen wereld.
Naomi Kerkhove, White Out, wereld gemaakt uit afvaltextiel (keuken en slaapkamer), Almost Cinema i.s.m. Filmfestival, 2010, geborduurde textiel
© KAAT PYPE
Hoe maak ik een boom?
“Hoe kan ik mensen in mijn wereld brengen, hen erbij betrekken?” was de vraag die Naomi Kerkhove zich stelde. Ze is vanuit die optiek beginnen tekenen met draad op textiel, nog steeds tweedimensionaal. Later kwam de vraag: “Hoe kan ik een boom maken?” Stilaan ontwikkelde haar wereld zich in drie dimensies, ze gebruikte zowat alle materialen die ze kon vinden in haar keuken om als vulling te dienen en enige stevigheid te verschaffen. Dat resulteerde in het eindwerk voor haar bachelor. Het groeide uit tot een totaalinstallatie waarbij een oude industriële machine fungeerde als een poppenmeester die het geheel kon laten bewegen.
Haar afstudeerproject White Out, waarmee Naomi Kerkhove haar master in de multimediale vormgeving behaalde, realiseerde ze in 2009 in het Campo Nieuwpoorttheater. Ze heeft er een stad in gebouwd, volledig in textiel en met diverse schaalgroottes. Het is niet enkel een decorum dat kan bewegen, maar ook een performance waarbij een afgedankte bewakingscamera een rol speelt. Het project wordt opgemerkt en ze krijgt steun van Kunstencentrum Buda in Kortrijk om het volledig af te werken en te presenteren op het FRESH festival (voorjaar 2010), waar het in première gaat. Het publiek is verrast en betrokken. Naomi Kerkhove: “De beweging is een belangrijk onderdeel. Het gaat niet zozeer om het bewegen van hier naar daar, maar het bewegen middeninde installatie.” De toeschouwer gaat deel uitmaken van het gebeuren, hij is participant.
Waarom gebruikt ze textiel?
Naomi Kerkhove, Forest Fruit, Norfolk & Norwich Festival, mei 2015, geborduurde sets gemaakt uit brandvertragend textiel
© CHRIS TAYLOR
Naomi Kerkhove, Valies, Vooruit Gent, 2012, geborduurde personages in intelligent textiel, geprojecteerde geborduurde wereld, aangestuurd door textiel
© KAAT PYPE
Waarom gebruikt ze textiel? “Omdat het universeel is. Het is materiaal waar iedereen zich mee kan identificeren, waarmee ik ook de wereld kan mee rondreizen. Het is ook alledaags, dat is belangrijk voor mij, zowel wat het materiaal als wat de thematiek betreft.” Nog in 2010 komt Naomi Kerkhove in contact met wpZimmer, een werkplaats in Antwerpen waar jonge en beginnende kunstenaars logistieke ondersteuning vinden en in residentie kunnen verblijven om aan hun project te werken. Met niet aflatende ijver werkt ze aan een nieuwe productie: Valies. Hierbij komt intelligent textiel te pas. Om vat te krijgen op haar werkmateriaal volgt ze tal van lessen en lezingen, waar ze in het gezelschap verkeert van wetenschapslui en onderzoekers.
De personages in Valies dragen grote hoofden, gemaakt van dat intelligent textiel, en kunnen daarmee in feite ook hun omgeving beïnvloeden door middel van sensoren en hun fysieke aan- of afwezigheid. Naomi Kerkhove: “Over het resultaat van dit project ben ik niet echt tevreden. Het was voor mij wel een zeer vernieuwend proces dat zes maanden duurde en het was visueel erg mooi, maar dat was voor mij niet voldoende. Het werkproces zelf was voor mij eigenlijk veel belangrijker.”
Naomi Kerkhove, Valies, Vooruit Gent, 2012, geborduurde personages in intelligent textiel, geprojecteerde geborduurde wereld, aangestuurd door textiel
© KAAT PYPE
Inzicht
Haar volgende stap is Forest Fruit. Het is de vrucht van voorgaande experimenten en het is in voortdurende evolutie. Hiermee blijft Naomi Kerkhove niet enkel in Vlaanderen, maar gaat ze ook in het buitenland op tournee. Het publiek “wordt rondgeleid in een wereld die het midden
houdt tussen een werkatelier en een speelkamer. In dit universum lopen gedaantes en gedachten in elkaar over en wordt je verbeelding langzaam op sleeptouw genomen,” schrijft ze op haar website.
Naomi Kerkhove, White Out, wereld gemaakt uit afvaltextiel (keuken), Almost Cinema i.s.m. Filmfestival, 2010, geborduurde textiel
© KAAT PYPE
Die projecten geven haar ook inzicht in het publiek dat ze bereikt. Ze is immers altijd aanwezig en ook aanspreekbaar. Stilaan komen elementen van die projecten op zichzelf te staan, worden het objecten die in een kunstcontext kunnen gepresenteerd worden. Het zijn tekeningen, borduurwerken en kleine textielsculpturen. Vorig jaar maakte ze ook grote tekeningen, grote formaten in zwart-wit met soms een vleugje kleur. Het blijven enigmatische beelden die de toeschouwer met vragen achterlaten.
Naomi Kerkhove is een vat vol energie. Nu werkt ze volop aan een stopmotionfilm en ze geeft workshops. Ze stelt ook veel vragen en vanuit die vragen ontspruit telkens nieuw werk. “Waar hechten mensen waarde aan?” is zo’n vraag. Ze is verder op zoek naar de realisatie van beelden die verwondering oproepen, bij jong en oud. Een boom in textiel bijvoorbeeld die je zou kunnen zien openbloeien, is dat geen prachtige gedachte? Of een schaalmodel van de Mont Saint-Michel dat ze wil laten drijven op de zee. Het is pure poëzie wat ze maakt en waarnaar ze streeft.
Maar ze blijft niet bij dromen, ze doet het ook. Momenteel volgt ze een lerarenopleiding. Niet dat ze wil les gaan geven, nee ze wil wat pedagogisch inzicht verwerven om er dan haar eigen ding mee te doen. Inzicht verwerven, dat vindt ze heel belangrijk, daar was het haar als kind al om te doen toen ze mee kampen bouwde en vooral geïnteresseerd was in de mechaniek van de ophaalbrug. Kunst en wetenschap vinden zeer dikwijls elkaar en bouwen een wondere wereld, de wereld van Naomi Kerkhove.
Praktische informatie
Tentoonstellingen, workshops en/of performances: zaterdag 19 maart 2016: festival Storm op komst, Cultuurcentrum De Warande, Turnhout , zaterdag 16 april 2016: Cultuurcentrum Berchem
