In de reeks [ART]IFICIEEL duiken we in de wonderlijke wereld van de artificiële intelligentie. Hoe verhoudt die zich tot kunst en schoonheid? Wat zijn de uitdagingen? Wat zijn de gevaren? En beter nog: wat zijn de oneindige mogelijkheden? In deze aflevering verkent redacteur Daan Rau het artificiële universum van Simon Van Parys.

[ART]IFICIEEL - Simon Van Parys op verkenning in het universum

Simon Van Parys- Ik kom niet in vrede - 2023

Op de openingspagina van de website van Simon Van Parys staat ‘Improving the universe since 1986’. Simon is geboren in dat gezegende jaar waarin de kunstwereld een andere aanblik kreeg met Chambres d’amis van Jan Hoet. Negentien jaar later studeerde hij beeldhouwkunst aan KASK Gent en twee weken na zijn afstuderen in 2010 startte hij al zijn professionele loopbaan. Hij weet duidelijk van aanpakken. Hij noemt zichzelf een futurist, want hij is verslingerd aan sculpturen die op een of andere wijze met transport en beweging te maken hebben. Onderzeeërs, containers, ruimteschepen, zijn fantasie is letterlijk grenzeloos.

[ART]IFICIEEL - Simon Van Parys op verkenning in het universum

3D-ontwerp

Van Parys zegt dat hij van jongs af aan “een nerd in zich had”. Hij hield van computers, maar die waren tijdens zijn studie op de achtergrond geraakt. Nu maakt hij digitale foto’s van zijn werken en laat hij die afdrukken op groot formaat waarop hij handmatig en ambachtelijk verder tekent en schildert. Tijdens een residentie in Londen had hij met de computer de composities al voorbereid en uitgetekend. De foto’s werden aangebracht op aluminiumplaten van 100 x 200 cm. Hij heeft die werken getoond in een solotentoonstelling bij de toen nog maar pas gestarte galerie Barbé In Gent. Drie maanden voor de start van de expo was hij al klaar. In de tussentijd besloot hij zich te bekwamen in technomuziek. Dat bleek moeilijker dan verwacht, maar hij is een volhouder. Bij open atelierdagen speelt zijn Wall of Sound steeds mee.

Leren stopt nooit. Daarom heeft Van Parys zich intussen 3D-ontwerp aangeleerd. Zijn bedoeling was om die ontwerpen dan in fysieke materie uit te voeren, maar in de praktijk gaat het net andersom. Zijn werk in klei beïnvloedt het werk in 3D en dat wroeten in de materie is noodzakelijk voor hem en zijn werkproces.

[ART]IFICIEEL - Simon Van Parys op verkenning in het universum

Simon Van Parys - Look at that - 2023

ChatGPT

Begin 2023 maakte Van Parys voor het eerst kennis met artificiële intelligentie via Chat GPT. De kracht, de snelheid en de accuraatheid ervan sloegen hem met verbazing. Hij wilde vooral de principes erachter begrijpen en dat was zijn motivering om verder te gaan. Zo kwam hij bij Stable Diffusion, een programma dat gratis beschikbaar is en afbeeldingen maakt. Het programma werkt offline op je eigen computer. Er is dus geen interferentie met de buitenwereld. Maar het programma moet uiteraard getraind worden, het moet input krijgen om daaruit te leren. Stable Diffusion werkt op een wiskundige manier, met vectoren, niet met afbeeldingen. Van Parys heeft daarom de zwaarst mogelijke consumentencomputer laten maken die hij zich kon veroorloven en is daarmee aan de slag gegaan. “Ik wou op zijn minst mijn atelier tot leven laten komen in de AI-ruimte.”

Hiervoor moest hij zijn werken van alle mogelijke zijden fotograferen. Dat kwam neer op gemiddeld vijfenzestig foto’s per werk. Foto’s maken is een ding, ze moesten ook bewerkt en ingebracht worden. Alle voetstukken, achtergronden, schaduwen en zo veel meer, moest hij wegwerken. Dat deed hij manueel met Photoshop. In een tempo van een halve dag per artefact kan dat tellen. Bij meer ingewikkelde stukken of bij pech kon één werk wel drie dagen in beslag nemen. Er werden hem redelijk vlug twee zaken duidelijk: het is hard werken en het vraagt tijd.

[ART]IFICIEEL - Simon Van Parys op verkenning in het universum

Simon Van Parys - Sat-N13 - 2023

Kunstenaar en virtuele leerling

Van Parys had een afspraak voor een tentoonstelling in oktober 2023 in een nieuwe Gentse galerie in het historische Nodenaysteen aan de Predikherenlei. De eigenaar is een IT’er en heeft zijn bedrijf gecombineerd met een galerie. Het werd de kunstenaar duidelijk dat hij, wilde hij de vernissage van de tentoonstelling halen, zich moest beperken. Hij heeft zich dus toegespitst op zijn ‘satellieten’ en vond die meteen een goede metafoor voor zijn ontdekkingsreis binnen AI, de ontdekking van de kosmos, een nieuw universum. Hij is ervan overtuigd dat zowel hij maar ook de mensheid nog maar aan het begin staan van de onbeperkte mogelijkheden die artificiële intelligentie te bieden heeft.

Hij kent zijn beelden een klasse toe, in dit geval dus ‘satelliet’, en geeft Stable Diffusion de opdracht om een nieuw beeld te ontwerpen in die klasse. “Zo wordt AI je compagnon en dat in een machine die van mij is, niet op het net zit en waar dus niemand anders toegang tot heeft.” Op zijn expositie toonde hij fysieke beelden die van zijn hand zijn, zijn DNA bevatten, maar ook beelden die louter digitaal bestaan, die je op een scherm moet bekijken of die kunnen afgeprint worden. De beelden die door AI zijn gemaakt, vormen op hun beurt een inspiratie voor nieuw fysiek werk. Het is een voortdurende dialoog, een wisselwerking tussen de kunstenaar en zijn virtuele ‘leerling’. “Dankzij het gebruik van AI kon ik dingen uit mijn hoofd visualiseren die zonder AI nooit zouden gebeurd zijn.”

[ART]IFICIEEL - Simon Van Parys op verkenning in het universum

Simon Van Parys - Petro Chemica - 2023

Dystopische beelden en driehoekige zonnepanelen

Naarmate het werkproces vorderde, werd het werk autonomer, surrealistischer en dystopischer, maar alles bleef binnen het energieveld van zijn bestaande kunstwerken. De AI-beelden nam hij niet zomaar over. Hij bracht er handmatig aanpassingen op aan met een digitaal tekentablet. Zo kon hij beslissingen nemen inzake vorm en textuur. Je kan stellen dat het AI-proces als een sandwich ingeklemd zat tussen zijn handgemaakte beelden en de digitale bewerking achteraf.

Voor de tentoonstelling in het Nodenaysteen legde hij zich toe op satellieten. Tot dan toe hadden zijn sculpturen altijd rechte zonnepanelen of althans de suggestie daarvan. Maar het AI-programma leverde beelden waarin driehoeken en schuine delen in de panelen verwerkt waren. Dat vond hij een fantastisch idee. Tijdens de expo waren zijn eerste sculpturen te zien met zonnepanelen die geïnspireerd waren op de AI-output. Zo zorgt artificiële intelligentie voor een vruchtbare interactie, met resultaat.

[ART]IFICIEEL - Simon Van Parys op verkenning in het universum

Simon Van Parys - Sat-N3 - 2023

Dit artikel is deel van de reeks [ART]IFICIEEL.