In de Koningin Fabiolazaal, tentoonstellingsruimte van het provinciebestuur te Antwerpen, loopt
van 9 juni tot 15 oktober de expositie "Sieraad, Symbool, Signaal". De tentoonstelling wordt meer dan een louter presentatie van prachtige juwelen. De samenstellers gaan op zoek naar de manier waarop en de reden waarom mensen van alle tijden juwelen dragen.
OKV Mededelingen 1995.2
Artikel
Sieraad, Symbool, Signaal
Cupido rijdt op een pijl die een hart doorboort. 19de eeuws liefdesjuweel. Koninklijke Musea voor Kunst & Geschiedenis.
Een voor de hand liggende reden is het zich mooier willen maken, maar vaak gaat de betekenis van het dragen van juwelen veel dieper. Juwelen getuigen van een sociale status, van macht en rijkdom, van liefde en trouw; ze illustreren de gezondheid, de godsvrucht, het engagement, het karakter. Dit is nog meer het geval bij de natuurvolkeren, die bijna geen juwelen hebben zonder symbool- of signaalwaarde: ze geven de positie van de drager aan in de gemeenschap, roemen zijn daden, weren het kwade oog, zorgen voor een gezond nageslacht. Bij volkeren zonder geschreven taal zenden juwelen boodschappen uit. Door het steeds meer terugdringen van de autochtone culturen dreigen veel typische juweeldracht en haar betekenis verloren te gaan. Ook in West-Europa wordt veel vergeten door het verdwijnen van plaatselijke volksgebruiken; de symbolische waarde van sommige juwelen in de vorm van bloem of dier, door de aard van de edelstenen, is vrijwel algemeen onbekend.
Een juweel kan op alle mogelijke manieren de aandacht trekken: door zijn vorm, kleuren en afmetingen, door de verhouding tot de kledij en andere accessoires, door de plaats waar het op het lichaam gedragen wordt, door de gelegenheid waarop de drager het aan heeft ... Sieraden kunnen een symbolische betekenis krijgen alleen door de speciale context waarin ze verschijnen. Op die manier hebben ze alle een communicatieve waarde en sturen ze signalen uit die de aandachtige waarnemer veel over de drager vertellen.
Ook het niet dragen van juwelen kan een duidend gebaar zijn ... Een geheel andere benadering vormt het juweel, door hedendaagse kunstenaars als medium genomen, als draagbaar kunstwerk. waarin zij hun eigen symboliek formuleren. Wie deze juwelen draagt wordt medestander van de artiest.
Praktisch
Koningin Fabiolazaal, Provinciaal Veiligheidsinstituut, Antwerpen
400 jaar Kasteel van Ooidonk
Ten zuidwesten van Gent aan één van de vele Leiebochten ligt - even buiten de dorpskom van Bachte-Maria-Leerne - het Kasteel van Ooidonk.
Etymologisch betekent Ooidonk 'hoge donk'. Donken waren zandige bodemverhevenheden in een moerassig gebied. Waar oorspronkelijk een versterkte hoeve stond ligt nu de binnenplaats van het kasteel. De oudste vermelding van Ooidonk dateert uit 1230. In 1381 koos de heer van Nevele, Jan de Fosseux, na de verwoesting van zijn Nevelse burcht door Lodewijk van Male, Ooidonk tot zijn nieuwe verblijf. Door het ontbreken van mannelijke afstammelingen kwamen kasteel en domein aan de familie de Montmorency.
In 1595 - nu precies 400 jaar geleden - werd het door een brand verwoeste kasteel opgekocht door Maarten della Faille. Hij gaf het kasteel grotendeels zijn huidige uiterlijk. Na de dood van de laatste, kinderloze, della Faille werd het domein in 1864 aangekocht door de Brusselse politicus Henri t' Kint de Roodenbeke als pied-à-terre voor zijn vrouw die graag in de buurt van haar Gentse zussen verbleef. De echtgenoten t' Kint de Roodenbeke gaven park en kasteel een flinke opknapbeurt. De Franse architect Parent vergrootte het kasteel door voor- en achtergevel meer buitenwaarts te plaatsen. Kasteel en domein zijn anno 1995 nog steeds eigendom van de familie t' Kint de Roodenbeke die angstvallig waakt over het geheel én de traditie.
400 jaar Ooidonk wordt door de huidige graaf Juan herdacht met tal van activiteiten in en rondom kasteel en domein. Even de highlights: jonge musici musiceren een zomer lang ( eerste concert: 23 april, laatste: 10 september), op 27 mei is er een groots volksfeest anno 1595, op 13 augustus een koetsentocht, op 9 en 10 september ligt er een bloementapijt voor het kasteel en op 21, 22 en 23 september is er een klank- en lichtspel waarbij Dirk Brossé en zijn Brass Ensemble de "Fireworks" van Händel brengen ( om 20.30u. en 22u.). De tentoonstelling "400 jaar Ooidonk" in het Museum van Deinze en de Leiestreek (t/m 8/5) belicht het kasteel en zijn bewoners doorheen de eeuwen.
Bekendste bewoner van Ooidonk - hij werd er ook gearresteerd - was de graaf van Home, de "opstandeling" die samen met Egmont op de Brusselse Grote Markt in 1568 het hoofd verloor.
Doordat het kasteel de laatste 400 jaar bijna constant bewoond was, heeft een kasteelbezoek iets van een huiselijke geschiedenistocht. Kamers, meubilair, schilderijen en familiale portretten en snuisterijen vertellen elk hun verhaal binnen een 16de eeuws en neogotisch decorum.
Over Ooidonk en zijn geschiedenis verschijnt eind deze maand een boek ( 1.750,-BF) bij Snoeck-Ducaju en Zoon Gent. Toerisme Oost-Vlaanderen wijdt een extra-nummer aan het kasteel (200,-BF) en er werd een bronzen herdenkingmedaille ( 1.500,-BF) geslagen.
Praktisch
De 'Kongoboot' van Antwerpen naar Matadi
Kalender uit 1930 van de Compagnie Maritime Belge. Nationaal Scheepvaartmuseum.
Een eeuw geleden werd de Compagnie Maritime Beige du Congo (CMBC) gesticht. Wie CMBC zegt, denkt meteen aan een lange traditie van Kongoboten die in 1895 aanving. De eerste bloei van de rederij was volledig afhankelijk van de rijkdommen van de Belgische kolonie Kongo. De expositie schetst de geschiedenis van deze rederij vanaf haar ontstaan tot op heden. Verschillende aspecten, zoals vracht, passagiers, radioverbinding, bemanning en leven aan boord komen aan bod in een didactische opstelling en kunnen opgevraagd worden op CDI.
Op 6 februari 1895 vertrok de "Leopoldville" naar de vrijstaat Kongo en elke maand was een afvaart voorzien. De CMBC en de Duitse Woermann Linie de Socièté Maritime du Congo kregen het monopolie van de vaart op Kongo in ruil voor het onderhoud van een vaste lijndienst. In 1908 werd de Onafhankelijke Kongostaat overgedragen aan België.
De exploitatie van de Kongolese natuurlijke rijkdommen kwam op dreef en de CMBC draaide op volle toeren. Met de overname van de Lloyd Royal in 1930 werd de Compagnie Maritime Beige geboren, op dat moment was het de grootste rederij in België. De Compagnie Maritime Beige is echter veel meer dan een rederij. Participaties in diverse bedrijven maken van de maatschappij een hedendaagse vitale ondernemer. Na de Tweede Wereldoorlog werd CMB actief in de scheepsbouw (Mercantile), electrische installaties (Naviga), zeeverzekering (Belgamar) en participeerde eveneens in Sabena en Sobelair.
In 1989 werd de laatste Kongoboot. de "Fabiolaville", aan China verkocht, waarmee een roemrijk tijdperk werd afgesloten. De tentoonstelling "CMB 100: een eeuw Compagnie Maritime Beige" loopt van 5 mei tot 31 december.
Praktisch
Nationaal Scheepvaartmuseum, Antwerpen
