Ilke Cop - Een eigentijds universum dat reikt naar het verleden

De opleiding kunstgeschiedenis, de oprichting van een modelabel, het bleek allemaal deel van eenzelfde verhaal dat naar haar werk als kunstenaar leidde. “De kracht van een beeld, die esthetische ervaring, dat is voor mij erg belangrijk. Net zoals bij een fotoshoot in de mode is het nodig een uniek universum te creëren, de aandacht te grijpen en vast te houden. Mijn kunst ligt zeker in het verlengde daarvan. Als modeontwerper stond kleur centraal in mijn creatieproces, dat zie je ook in mijn schilderijen terug.” Meer nog: textiel, soms in de vorm van kleding, dan weer als draperingen, speelt een belangrijke rol in het werk van Cop. “De tactiliteit ervan trekt mij enorm aan, de manier waarop plooien vallen. Maar het zegt ook veel over onze maatschappij. Textiel is een krachtige drager van betekenis: het kan een figuur een bepaalde status verlenen, je kan ermee onthullen of verhullen, het bevat een groot esthetisch potentieel en is in mijn praktijk symbolisch voor verschillende maatschappelijke kwesties. Dan heb je het meteen over feminisme, of kolonialisme en postkolonialisme.”

Cop wordt vaak gezien als een Vlaamse vertegenwoordiger van de nieuwe figuratieven. En ook al is ze geïntrigeerd door het werk van mensen als Paula Rego en Neo Rauch, of wordt ze weleens in een adem genoemd met Joëlle Dubois of Kati Heck, ze ziet zichzelf niet als onderdeel van een stroming, al voelt ze wel een verwantschap met de vrouwelijke figuratieven. “Maar ik heb meer het gevoel dat ik bezig ben met een proces, dat mijn werk constant evolueert. Ik ben geen academische schilder, heb geen praktische kunstopleiding genoten. Ik ben een autodidact. Hierdoor is het leerproces verankerd in mijn praktijk, het is vaak ook een onbewuste evolutie, die hopelijk nooit stopt.”
En ook al zegt ze veel dingen onbewust te doen, sommige elementen zijn wel erg belangrijk. “Ik hoop dat er een soort tijdloosheid in mijn werk zit, daar streef ik wel naar. En vakmanschap vind ik ook zeer belangrijk. Daardoor krijgt kunst een ziel. Kunst is geen perfecte weergave van de werkelijkheid. Ik vind dat deze tijd net nood heeft aan een menselijke aanpak, en niet aan cleane 3D-prints.”

Wat volgens Cop ook bij deze tijd hoort, is het creëren van een ander universum, een andere wereld. En dat heeft veel, zo niet alles te maken met de globale crisis, zowel maatschappelijk, politiek als klimatologisch. Cop blijft bewust kinderloos, omdat het moeilijk is voor haar om zich nog een wereld voor te stellen die in de toekomst levensvatbaar is. “De feiten over de klimaatverandering zijn al decennialang gekend, net als wat we kunnen doen om die verandering een halt toe te roepen. Toch veranderen we onze manier van leven niet. Ik vind dat fascinerend. Mensen maken hun eigen realiteit op basis van wat ze verkiezen om te geloven. Ik blijf activistisch, maar ik berust er ergens ook wel in. We hebben onze kans gehad. Ik ben niet rouwig om de teloorgang van het menselijke ras op zich. Die spanning tussen berusting en wanhoop is zeker te voelen in mijn installatie voor Sint-Denijs-City. Die spanning wordt ook doorgetrokken in het werk dat ik momenteel maak voor mijn solo-expositie in de galerie van Tatjana Pieters, die in het voorjaar van 2024 zal plaatsvinden.” 

Ook al gaat het over een toekomstbeeld, toch is hier het verleden nooit ver weg. “Ik werk aan de creatie van een ruimte die een wereld na een apocalyps suggereert, maar ook een wereld is die naar het verleden reikt. In tijden van crisis biedt het verleden een soort houvast, maar hoe dat verleden geïnterpreteerd en opgetekend wordt, is een andere zaak. Daarom ben ik misschien zo nostalgisch aangelegd. Ik vind deze moderne wereld met de nadruk op efficiëntie zeer onwennig, heel erg zielloos. Daarom dat ik me in deze tijd niet helemaal op mijn plaats voel. Misschien maak ik daarom kunst, als een manier om door middel van de schepping van een eigen universum een hand te reiken naar een verleden waarin alles nog mogelijk is.”