De barok belichaamt de ontmoeting tussen traditie en moderne tijd. De jezuïeten gaven dat proces mee vorm vanuit hun religieuze overtuiging en sociale bewogenheid.
Barokke Influencers onderzoekt hoe internationaal en verregaand die ontwikkeling was, hoe ze tot in de twintigste eeuw heeft doorgewerkt en wat de erfenis van de barok vandaag betekent in onze superdiverse samenleving. Het historische erfgoed van de jezuïeten is een aanleiding om een dialoog op gang te brengen over de grote uitdagingen die ons te wachten staan.
Tentoonstellingen op drie historische locaties – de Sint-Carolus Borromeuskerk, het Snijders&Rockoxhuis en de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – vormen het hart van het festival.
Van 22 april tot 10 september 2023 keren we in de Erfgoedbibliotheek terug naar de 17de eeuw. Toen was de Nottebohmzaal prachtig ingericht als een barokke kapel. We weten dat de muren en plafonds van de zaal waren gedecoreerd met schilderijen van Antwerpse meesters waaronder Rubens en Van Dyck. Maar van wie waren de andere kunstwerken en wat stelden ze voor? En vooral: waar bevinden de schilderijen zich vandaag? De tentoonstelling ontrafelt het mysterie en evoceert de inrichting van de barokke kapel.
Jezuïeten, Rubens en de kunst van het overtuigen
Vandaag is de Nottebohmzaal de magische pronkzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience. Maar wist je dat hier 250 jaar geleden een wonderbaarlijke kapel te vinden was? Die was erg in trek bij de Antwerpse elite, ook Rubens en Van Dyck kwamen er over de vloer. De expo brengt de mysterieuze plek weer tot leven.
Antwerpen in de 17de eeuw. De jezuïeten bouwen recht tegenover de Carolus Borromeuskerk een gebouw met twee rijkelijk gedecoreerde kapellen. Hier verzamelen de sodaliteiten. Dat zijn broederschappen met leden die hun geloof en hun invloedrijke positie in de maatschappij delen. Eigenlijk zijn het een soort serviceclubs waar de stedelijke elite interessante contacten legt.
Wandel zelf door de vroegere kapel
Op de eerste verdieping van het gebouw vind je vandaag de prachtige Nottebohmzaal. Recent onderzoek onthulde het uitzicht van de kapel die daar ooit te vinden was. De expo Barokke broederschappen in de Nottebohmzaal nodigt je uit om er als het ware in rond te wandelen. Barokke schilderijen, prenten, boeken en documenten brengen de kapel weer tot leven. Een virtuele tour geeft inzicht in de opbouw van de kapel. Ook de leden van de sodaliteiten leer je beter kennen.
"Ons onderzoek bracht heel wat zaken aan het licht. Maar er blijven nog best wat vragen onbeantwoord", vertelt curator Steven Van Impe. "We hopen dat de expo helpt om nieuwe puzzelstukken te vinden. Misschien kunnen we onontdekte schilderijen traceren. De ontdekking van de kapel stopt niet bij deze expo."
De tentoonstelling Barokke broederschappen in de Nottebohmzaal is een deel van het stadsfestival Barokke Influencers. Met expo’s, concerten en andere evenementen toont het stadsfestival aan hoe inspirerend de barok is en blijft.
De tentoonstelling Barokke broederschappen in de Nottebohmzaal maakt binnen het programma deel uit van een drieluik Jezuïeten, Rubens en de kunst van het overtuigen met expo’s in de Carolus Borromeuskerk en in het Snijders&Rockoxhuis. Je kan ze alle drie of afzonderlijk bezoeken.
