De tijd dat musea 'alles' in grote hoeveelheden verzamelden, is voorgoed voorbij. Depots zitten immers overvol met stukken die niet meer binnen het collectiebeleid passen. Tegelijkertijd worden aan de bewaaromstandigheden van verzamelingen die wel behoren tot de museumwerking steeds hogere eisen gesteld. Maar waar moeten al die overbodig geworden stukken naartoe?
Het opschonen en uitzuiveren van collecties is een kerntaak van archiefinstellingen. Die bepalen per fonds wat relevant is en herleiden de rest tot oud papier. In de museumsector is het voeren van een afstotingsbeleid veel complexer. Men moet eerst zicht hebben op de volledige omvang, aard en waarde van de collectie om er vervolgens een visie rond te ontwikkelen. Zodra bepaald is wat overtollig is, moet gekeken worden waar de afdankertjes naartoe kunnen. De oude industriële machine zet je niet zomaar bij het grof vuil en een afstotelijk schilderij kan voor een andere instelling wel een waardevolle aanwinst zijn.
Recyclage
Artikel
Spekulaasmachine
In Nederland heeft het men hiervoor een herplaatsingsdatabase ontwikkeld. Die bevat objecten die op geen enkele manier meer passen in de collecties of de depots van het Instituut Collectie Nederland (ICN) en andere collectiebeheerders. Deze museumstukken die allemaal netjes beschreven en gefotografeerd zijn, kunnen online door iedereen bekeken worden. Enkel openbare, professionele en niet-commerciële instellingen kunnen zich kandidaat stellen voor een herplaatsing of overdracht van de beschikbare objecten. Maar voor items die via deze weg geen museale herbestemming krijgen, is het ICN gestart met een internetveiling. Nog tot eind 2008 kunt u via eBay, op de speciaal daarvoor ontwikkelde site, een stukje museum in huis halen en er uw woning mee decoreren of zelfs bemeubelen. Want. het aanbod dat wekelijks wordt vernieuwd, bestaat niet alleen uit litho's, sculpturen of schilderijen. Verzamelaars kunnen er evengoed een mahoniehouten tafel of unieke objecten, zoals een benzinemotor en speculaasmachine op de kop tikken. Dat deze kunst- en cultuurhistorische voorwerpen soms geleverd worden met een laagje stof of een muf geurtje, moet u erbij nemen. ICN is wel zo vriendelijk om u voor het grotere lapwerk door te verwijzen naar een overzichtspagina met restaurateurs.
Over smaken en kleuren
Het mooie aan deze veiling is dat die niet alleen een tweede leven bezorgt aan verwaarloosde museumstukken. De verkoop financiert, na aftrek van kosten, ook het Materiaalfonds voor Beeldende Kunst en Vormgeving. Dit fonds verstrekt rentevrije leningen voor bijvoorbeeld brons en schildersdoek aan beeldend kunstenaars, vormgevers, modeontwerpers, architecten en eindexamenstudenten van kunstopleidingen. Op die manier geven de opbrengsten rechtstreekse impulsen aan de creatie van nieuwe kunst en - wie weet - toekomstige museumobjecten. Dat de minder fortuinlijken na enkele decennia weer aan de deur van het magazijn gezet worden, hoort er nu eenmaal bij. De gustibus et cetera ...
