CID – centrum voor innovatie en design in Le Grand-Hornu
40 jaar na de oprichting van Grand-Hornu Images als centrum voor innovatie en design, en tien jaar na de opname ervan op de Unesco-lijst, is Au Charbon! de eerste tentoonstelling die in Grand-Hornu wordt georganiseerd rond deze brandstof die tijdens de industriële revolutie een ommekeer teweegbracht.
Als levend archief van de mijnbouw in de regio is de site van Grand-Hornu een stadsproject, een uniek voorbeeld van functioneel urbanisme op het Europese continent gebouwd rond de aanwezigheid van steenkool in de bodem. Het mijnverleden van het gebied heeft zo een economische, culturele en politieke geschiedenis gesmeed die zich uitstrekt over verschillende generaties, zowel bij wie in de buurt woont als van ver komt, bij voormalige mijnwerkers als nieuwkomers, migranten of nakomelingen.
Steenkool is vandaag na aardolie nog steeds de belangrijkste energiebron van de mensheid. Het is de belangrijkste bron van elektriciteit, en de verbranding ervan is verantwoordelijk voor een groot deel van de CO2-uitstoot van de planeet. Steenkool is een brandbaar sedimentgesteente, rijk aan koolstof, ontstaan uit de gedeeltelijke afbraak van plantaardig organisch materiaal. Hier vormt het de grondstof voor een symbolisch verhaal over design: van zijn industriële oorsprong tot de overgang naar het post-koolstof tijdperk.
Deze overgeëxploiteerde natuurlijke hulpbron is een proteïsch element dat een groot aantal problemen oproept, waarvan er enkele in de gepresenteerde projecten aan de orde zullen komen. Ontwerpers, architecten en beeldende kunstenaars nemen steenkool ter hand om scenario's te ontwikkelen die de migratie van arbeiders oproepen, artefacten waarin steenkool een edel materiaal is, gebaren die empathie opwekken voor het zware werk in de mijnen, werktuigen die de vorming van steenkool recreëren, objecten die nieuwe rituelen in gang zetten of nog materialen uit toekomstige alternatieve fasen van ontginning.
De bijeengebrachte stukken leiden zowel tot een vernietigende constatering als tot redenen voor hoop: design wordt een praktijk om de moderne hiërarchieën tussen mens en natuur te deconstrueren en de mens opnieuw in de humus te plaatsen, als zijnde zelf een stuk natuur.
De tentoonstelling Au Charbon! is opgevat als een transdisciplinair gesprek waarin herinneringen en technieken uit het verleden worden vermengd met de behoefte aan oplossingen voor de huidige noodsituatie. Steenkool wordt een bron voor het genereren van polyfone en duurzame verhalen.
Het Centrum voor innovatie en design
Het CID – centrum voor innovatie en design in Le Grand-Hornu – streeft ernaar om hedendaags design te promoten door middel van een programma met tentoonstellingen en publieksbemiddeling dat innovatie, experimenteel onderzoek, de opkomst van nieuwe thema's en onderzoeksdomeinen in design, architectuur en vormgeving stimuleert. Door de diversiteit van deze creatieve domeinen weer te geven, wil het CID het publiek sensibiliseren voor een cultuur van design en architectuur. Het bevraagt, bestudeert en verklaart deze cultuur in dialoog met makers en onderzoekers, maar ook met burgers.
