Naarmate tentoonstellingen meer en meer grote evenementen werden met honderden stukken, ontstond er behoefte aan meer tentoonstellingsruimte. Een eigen collectie was voor sommige tentoonstellingsmakers eerder een ballast dan een meerwaarde. Zo ontstonden de Kunsthallen. Vrij grote tentoonstellingsruimten zonder een eigen verzameling in spectaculaire gebouwen. Extra City is een nieuwe kunsthal in Antwerpen.
Open nieuw: Nieuwe kunsthal Extra City opent met veel goesting en ambitie
Artikel
v.l.n.r. Wim Peeters, artistiek directeur en Joeri Arts, voorzitter Raad van Bestuur, goesting en ambitie.
Meest bekend is de Kunsthal in Rotterdam die niet minder dan vijfentwintig tentoonstellingen per jaar brengt over de meest uiteenlopende onderwerpen.
Bij ons noemt de Sint-Pietersabdij in Gent zichzelf Kunsthal. De ruimten worden vooral gebruikt voor een zeer heterogeen tentoonstellingsbeleid gaande van etnische kunst tot eigen tentoonstellingen zoals 'Vlamingen op de Titanic'. In Antwerpen mikt men hoger en anders. Extra City wil een nieuw centrum voor hedendaagse kunst zijn in een voormalig graansilocomplex op het Antwerpse Eilandje. De initiatiefnemers willen de eerste plek in Vlaanderen worden met een sterk internationaal profiel als passage-, toon- en reflectiepunt tussen de grote centra in Londen (Tate Modern), Parijs (Centre Pompidou) en Nordrhein-Westfalen (met musea in Keulen en Düsseldorf).
Begin dit jaar startte Extra City met de renovatie van het silocomplex aan het Kattendijkdok. Enkele Antwerpse havenbedrijven waaronder vooral de Trouwnatie die het initiatief gunstig gezind zijn stelden die ruimte ter beschikking en namen de restauratiekosten op zich. Het is de bedoeling om vanaf november dit jaar een flexibel en werkbaar kader te hebben voor tentoonstellingen, lezingen en publieke voorstellingen. De totale beschikbare tentoonstellingsruimte bedraagt ruim 1600 m2. Het geheel oogt in elk geval zeer indrukwekkend. Het silocomplex bestaat uit twee aparte bouwdelen: een silo en een loods die in elkaar overlopen. De silo priemt als een naald de lucht in en meet 51 meter en bestaat uit 16 betonnen kokers. De vroegere opslagboxen voor graan lagen er bij ons bezoek indrukwekkend leeg bij maar er is weinig fantasie voor nodig om je hier hedendaagse kunstwerken voor te stellen . Een raam in de muur is een schilderij. Je ziet een grote luchtpartij en de drijvende wolken weerspiegelen zich op het kabbelende water van het Kattendijkdok. Schepen varen af en aan en in de verte torenen de kathedraal en andere Antwerpse gebouwen boven de stad uit.
Iedereen is welkom op het groot openingsfeest
De blauwe long krijgt er een kloppend hart bij
De blauwe long van Antwerpen
De inplanting is in elk geval goed bestudeerd. Het silocomplex aan Kaai 44 kan de schakel worden tussen reeds bestaande initiatieven zoals het Koninklijk Ballet van Vlaanderen en de Filharmonie, Metropolis en het goed draaiende restaurant het Pomphuis. Als het Museum aan de Stroom er ooit nog bijkomt zit Extra City in goed gezelschap. De leiding over het nieuwe centrum is in handen van Wim Peeters die eerder al de artistieke leiding had in het Nieuw Internationaal Cultureel Centrum (NICC) op het Antwerpse Zuid. Vraag is of zijn soms avant gardistische keuzes niet te hoog gegrepen zijn voor een initiatief dat toch mikt op een breed publiek.
De middelen komen van verschillende kanten en Extra City streeft naar een samenwerking tussen de publieke overheden en verschillende privé-partners. Geld kwam er al van de Vlaamse Gemeenschap, de stad Antwerpen en de Provincie Antwerpen. Ook de AhIers Axe Group (logistieke en maritieme dienstverlening) deed een duit in het zakje en gesprekken met mogelijke andere privé-partners lopen nog. Radio Klara en krantenuitgever De Tijd trekken mee aan de kar. Voor 2004 mikt men op zo'n € 180.000 wat in 2005 zou moeten stijgen tot € 750.000. Opvallend aan het hele initiatief is de onconventionele aanpak die enerzijds vertrekt vanuit respect voor het kunstwerk en vooral ook voor het publiek. Zo kan je Extra City bezoeken tussen 11u en 23u waarmee de organisators inspelen op de behoefte van de mensen om ook 's avonds naar een museum te gaan. De vlotte toegang vanuit de ring rond Antwerpen en vooral de instroom van de vele Nederlanders belooft veel. Extra City zal voorlopig ook maar open zijn op vrijdag en in het weekend. Wie overdag in de week eens een tentoonstelling voor hedendaagse kunst bezoekt weet wel waarom.
Kunstenaars in de sasmeesterswoning
Extra City zou graag zo'n vijf tentoonstellingen per jaar maken en "op een confronterende manier kleine en grote projecten door elkaar programmeren". Voor elk project nodigt ze ook kunstenaars uit die kunnen beschikken over atelier -en woonruimtes van Air Antwerpen met wie Extra City zal samenwerken. In de vroegere 19de eeuwse sasmeesterswoning aan de Royerssluis op het Eilandje heeft Artists in Residence (AIR) een mooie locatie gevonden op amper drie honderd meter van Extra City. Hiermee sluit AIR aan bij de traditie van Antwerpen als gastvrije stad waar kunstenaars zoals in de 16de en 17de eeuw hier het vak kunnen leren of inspiratie opdoen.
Kunst in de plaats van graan
Voor de openingstentoonstelling nodigde Extra City een twintigtal nationale en internationale kunstenaars uit. Drie combineren hun deelname aan het project met een werkverblijf van drie maanden en realiseren nieuwe producties voor deze openingstentoonstelling.
"Dedicated to a Proposition" heet de expositie wat verwijst naar een toespraak van Abraham Lincoln uit 1863 en beschrijft een utopische horizon in de politiek onrustige periode van de Amerikaanse burgeroorlog. De tentoonstelling zal een staalkaart bieden van de terreinen waarop kunstenaars vandaag actief zijn: van tv-commercials over muurtekeningen, performances en veeleisende installaties. Onder hen bekende namen zoals Luc Tuymans, Francis Alys en Paul Graham. Een hele krachttoer gezien de piepjonge leeftijd van het centrum. In de wandelgangen kon je de ambitie ruiken en de geestdrift voelen. Al naargelang je gesprekspartners varieerde het verwachtte bezoekersaantal tussen de 40.000 en 80.000. Ambitieuze cijfers waar mee ze enkele traditionele Antwerpse musea het nakijken zouden geven. Dat er in de vroegere brouwerij Ceuppens in Brussel met het Centrum voor hedendaagse kunst Wiels! dezelfde plannen gesmeed worden met 1700 m2 tentoonstellingsruimte lijkt niemand te deren. Die openen toch pas in 2006. Het marktaandeel moet verworven worden.
