Wat is kijken en hoe bewust doen we dat? Iets wat we al gezien hebben, klasseren we op basis van herkenning en bekijken we zonder nadenken. Verandering breekt met ons verwachtingspatroon: we kijken opnieuw aandachtig. Dat maakt de ingreep van Gideon Kiefer in Museum Gevaert-Minne zo bijzonder.
Gideon Kiefer werd uitgenodigd om in Museum Gevaert-Minne in Sint-Martens-Latem te exposeren. Hij koos ervoor om met zijn oeuvre in dialoog te gaan met de vaste collectie. Het museum was vorige eeuw een bewogen plek die creatieve en ruimdenkende mensen aantrok. Er hangen niet alleen knappe werken van de Latemse groep, het ligt ook in een fraaie omgeving. Dit alles maakt het op zich al zeker een bezoek waard.
De titel ‘The Room Is Lit By Electric Light’ verwijst naar Kiefers atelier. Daar bouwt hij in kunstlicht artificiële stillevens, die hij nauwgezet tekent en sinds vorig jaar schildert. Kiefer duidt met deze titel op het onderscheid met de Latemse groep. Zij schilderden in natuurlijk licht hun leefwereld met ingetogen eenvoud. Kiefer vertrekt vaak vanuit persoonlijke herinneringen en speelt met de architectuur van de ruimte. Hij creëert een ruimte door donkere en lichte vlakken naast elkaar te plaatsen. Daarin plaatst hij objecten of landschapselementen, die hij soms nogmaals in een ruimte plaatst door met potlood perspectieflijnen toe te voegen. Zijn mysterieuze taferelen spreken tot de verbeelding door hun realistische en levendige uitwerking.
Voor deze tentoonstelling grasduinde Kiefer in zijn oeuvre op zoek naar overeenkomsten met de werken die ophangen in het museum. De ene gelijkenis is al opmerkelijker dan de andere. Op het eerste zicht is het louter spielerei en zien we parallellen in vorm, kleur en compositie. Maar het gaat veel verder. Kiefer heeft aandachtig bestudeerd waar de Latemse schilders in essentie mee bezig waren.
Zijn dialoog met hun werk wijst ons op wat kijken eigenlijk is. De Latemse schilders verbeelden mensen met een wezenloze, naar binnen gekeerde blik. We kunnen alleen maar kijken vanuit dat wat we kennen. Iedereen kijkt door andere ogen en heeft een eigen manier van waarnemen. De Latemse groep schildert met een spel van licht, terwijl Kiefer andere beelden creëert. Toch doen ze wezenlijk hetzelfde want ze verbeelden allen de realiteit door hun ogen gezien. Hun beelden fungeren als deur en brengen ons tot wat erachter ligt, namelijk dat wat ons raakt.
Met deze tentoonstelling lokt Kiefer een scherpte uit om bestaande kunstwerken opnieuw te bestuderen. Kiefers werk vraagt op zich al een oplettend kijken door de minutieuze details, maar ook het bijzondere kleur- en lichtgebruik van Latemse schilders zijn treffend. De vaste collectie en/of Kiefers werk mag de toeschouwer dan al gezien hebben, door ze doordacht samen te brengen, gaan we terug alert kijken. Maar wat is kijken? Kiefer toont ons hoe relatief dat begrip is.
