Videokunstenaar Yves Coussement - De wereld voor de eerste keer

Yves Coussement is geboren op 3 november 1978, schorpioen, vermeldt hij er lachend bij: "Veel kunstenaars zijn schorpioenen." Universitaire studies waren voor zijn ouders een evidentie, hij gaf de voorkeur aan ingenieur-architect. Hier kon hij zich verdiepen in zowel theoretische en beschouwende cursussen, zoals architectuurgeschiedenis, als in meer praktijkgerichte vakken. "Ik was enorm gedreven bij de start, maar geraakte gaandeweg gefrustreerd. Je moest eigenlijk zeer praktisch ingesteld zijn en dat ben ik niet." Desondanks maakte hij zijn studie af en vond zijn eerste job bij TOP Office van kunstenaar en architect Luc Deleu, niet de eerste de beste. Na zeer korte tijd gaf hij er echter de brui aan en begon wat hij met enig gevoel voor zelfrelativering "zijn grote zoektocht" noemt. 

Hij zit duidelijk niet stil, wordt opgemerkt en komt in het circuit terecht. Zowel in groeps- als solotentoonstellingen in binnen en buitenland wordt werk van hem getoond. De ondertussen verdwenen galerie De Lege Ruimte toont zijn werk Untitled Square in 2004. Het medium video laat een gemakkelijke verspreiding toe en zijn werk is in 2005 al aanwezig op festivals en exposities in Ekaterinburg (Rusland), Melbourne en New York. Stilaan vindt hij de weg die hij zoekt. 

Voor zijn eerste videowerk Untitled maakt Yves Coussement tijdens de nacht met de videocamera observaties die hij vastlegt in beeld en geluid. "Ik besteed veel aandacht aan de kwaliteit van het beeld. Het esthetisch aspect is belangrijk, het geluid, de contemplariteit met wat je ziet." 

Hij verwijst hierbij graag naar de haiku. "Het beeld als een nauwkeurige observatie van het leven brengt ons eigenlijk naar die Japanse dichtvorm. De haiku negeert immers elke vorm van eenduidige betekenis. De haiku creëert zo'n specifieke beelden dat ze niets meer betekenen dan zichzelf en toch is het tegelijkertijd onmogelijk om tot een sluitende betekenis te komen. De lezer van een haiku wordt als het ware door de haiku geabsorbeerd, moet zich erin verliezen. De zorgvuldig neergeschreven combinatie van een specifieke context en een specifieke gemoedstoestand, slaagt erin een uitzonderlijk weids gevoel uit te drukken. Fragiliteit - het nemen van tijd hoort daarbij - is hier zowel vanuit het standpunt van de dichter als van de lezer een belangrijke initiële houding. Mijn ambitie ligt erin werk te maken alsof men de wereld voor de allereerste keer aanschouwt, zonder enige vorm van ervaring of intellectuele achtergrond, maar met een minimum aan middelen en persoonlijke esthetiek die iedereen op zijn eigen manier kan begrijpen." 

De video Untitled duurt zes minuten en zesendertig seconden, even lang zit je geboeid te kijken en je af te vragen wat je nu eigenlijk ziet. Het is een spel van verticale lijnen en metaalachtige geluiden met dof geraas op de achtergrond. Er is de duisternis, de zwarte achtergrond, met daarin die lijnen in wit, rood, roodbruin, grijs. Mij lijkt het wel een schilderij van Luc Peire, maar dan één met licht en geluid. Het is intens en fascinerend. De geduldig genietende kijker wordt op het einde beloond en ontdekt wat hij in feite heeft gezien, verrassend! Een schitterend werk, deze jongeman is een dichter. 

Ook Outbound, een videowerk van 2006 dat een goeie negen minuten duurt, houdt de kijker in de ban. In dit werk spelen grijze vuilniszakken de hoofdrol samen met het licht en het geruis dat de wind veroorzaakt. Haarscherpe beelden zijn het en toch weet ik nog steeds niet wat er nu precies gaande was op dat veld bij nacht. Ook hier wordt het geduld van de kijker op de proef gesteld, tijd speelt een belangrijke rol in het videowerk van Yves Coussement. Video en tijd zijn immers inherent met mekaar verbonden. Niet voor niets verwijst hij tijdens ons gesprek met enthousiasme naar cineasten als Andrej Tarkovsky en Robert Bresson, duidelijk twee van zijn helden. Van Tarkovsky's meesterwerken als De Spiegel en Stalker zegt hij: " Dit zijn eigenlijk geen films meer, maar het is eerder op een compromisloze manier werken met het medium film, uiteindelijk de grenzen van het medium te buiten gaan." 

Specchio specchio (2007) toont ons een hemelsblauwe lucht met zon en wolken, de camera maakt een draaiende beweging en plots verschijnt er een tweede zon aan het firmament. Een heel poëtische video van beperkte duur. Hij wordt normaal in loop getoond, de cyclus gaat dus eindeloos door. Het geluid erbij is dat van de zon zelf opgenomen door een Russische astrofysicus buiten de aardse atmosfeer. Het heeft iets buitenaards, het is ook alsof er door de weerkaatsingen in de lens hemellichamen verschijnen. 

De film is opgenomen in het dorpje Viganella. Het kwam ooit in het nieuws door zijn ondernemende burgemeester. Het dorp ligt in een diep dal in de uitlopers van de Italiaanse Alpen en krijgt op die manier van november tot februari geen zon meer te zien. Daar wou de burgervader iets aan doen. Hij liet op zo'n 1.100 m hoogte een reusachtige, computergestuurde spiegel installeren die de zon weerkaatst naar het dorpsplein. Bij gelegenheid kan de straalrichting even aangepast worden, wat de vriendelijke man voor onze kunstenaar hier heeft gedaan op een moment dat er volop zon was in het dal. Het zal u duidelijk zijn: hier toont zich weer eens de kunstenaar en de dichter. Er is niet enkel het leuke idee, het is op een bijzonder professionele manier aangepakt en verwerkt tot een parel van een video.