Bikkelen - hard werken, maar ook genieten van het spel

Het woordfestival Memento in Kortrijk heeft de lovenswaardige gewoonte om breed te programmeren en verder te kijken dan het traditionele boek. Daarom krijgen sinds enkele jaren ook illustratoren en beeldende kunstenaars er aandacht. Soms is de link redelijk rechtlijnig, en gaat het om exposities met illustraties uit tijdschriften, kinderboeken of graphic novels. Soms worden er live illustraties gemaakt en geprojecteerd terwijl schrijvers verhalen vertellen. Even vaak is de link losser, en mogen kunstenaars zich laten inspireren door het woord.

Voeling met taal

Een voorbeeld van dat laatste is vanaf 15 maart in het inspirerende makerscafé Atelier Nooitgedacht te zien. Een tiental kunstenaars met West-Vlaamse wortels, verenigd in Kliek Frank, stelt er oud en nieuw werk tentoon onder de noemer Bikkelen. Dat past helemaal bij Spelen, het thema waar Letterzetter (stadsdichter van Kortrijk) Astrid Haerens deze keer voor koos. Bikkelen is niet alleen het spel met kleine klompjes hard metaal dat velen uit hun jeugd kennen, het betekent ook hard werken, zwoegen om iets te bereiken. Het illustreert meteen dat de kunstenaarsgroep die bikkelen als uithangbord koos voor hun gezamenlijke tentoonstelling, veel voeling heeft met taal.

Dat blijkt trouwens ook uit hun naam. Frank verwijst enerzijds naar Frank Lateur, de echte naam van Stijn Streuvels. Die schrijver was het middelpunt van hun eerste samenwerking. Maar frank is ook West-Vlaams voor brutaal, gewaagd, gedurfd. Wie in de kustprovincie te veel tegendraadse meningen laat horen, krijgt nogal snel “een franke teut” toegedicht, wat uitstekend past bij kunstenaars die niet altijd tussen de traditionele lijntjes kleuren. Een kliek is dan weer een hechte groep, en zo voelen de kunstenaars het ook.

Flore staat erom bekend dat zij sfeervolle, dromerige, licht surrealistische, conceptuele beelden maakt. Dat deed ze tot voor kort bijna uitsluitend digitaal. Maar net de hele AI-revolutie doet haar de omgekeerde weg inslaan. De kunstenaar uit Waregem heeft de tactiliteit en de mogelijkheden van houtskool herontdekt. “Het ligt zeker in het verlengde van mijn digitale werk, waar ik vaak speel met het contrast licht-donker, een soort van poëtische interpretatie van hoe het licht valt. Dat kan met houtskool ook heel goed. Je kan mooi de contrasten benadrukken. En ik vind het heerlijk om terug op papier te tekenen. Het is pure ontspanning, het voelt bijna als meditatie.”

Op Bikkelen zijn naast digitaal werk ook drie nieuwe werken in houtskool te zien. Flore liet zich inspireren door oude dia’s uit het familiearchief. Haar opa, die aan het RITCS heeft gestudeerd, bleek een fotograaf met een uitstekend oog voor detail. Die foto’s heeft Flore uiteraard niet één op één gekopieerd, ze heeft uitsneden gemaakt, geherinterpreteerd en zo een nieuwe wereld gecreëerd. The Guard toont een beeld van haar oma, wakend op het strand, met haar hand op een strandbal. Het gezicht van de oma is niet te zien, dat kan je er als kijker bij fantaseren. Het tweede houtskoolwerk, The simplicity of the game, vertrekt vanuit het perspectief van een spelend kind. Een meisje op een tuinpad heeft een emmer en een stokje in haar hand. We hebben er allemaal het raden naar welk spel ze voor zichzelf en haar vrienden zal bedenken.

Hopperiaanse beelden

Ook van Toon is er nieuw werk te zien. Het is gemaakt in zijn kenmerkende stijl en techniek, met verschillende kleurlagen boven elkaar, mee geïnspireerd door graphic novels. “Ik denk dat de contourlijnen in mijn jongste werk nog iets nadrukkelijker aanwezig zijn, waardoor het automatisch nog iets meer stripachtig wordt, al zijn de lijnen wel minder strak dan bij een strip.”